آرشیو سه‌شنبه ۴ اردیبهشت ۱۴۰۳، شماره ۸۴۴۵
ایران اقتصادی
۱۰
ترانزیت

آخرین وضعیت اجرای راه آهن ترانزیتی گرمسار - اینچه برون تشریح شد

سرمایه گذاری روسیه در توسعه ریلی ایران

سال 1397 طرح برقی کردن مسیر ریلی ترانزیتی گرمسار-اینچه برون با مشارکت روسیه آغاز شد، اما به اجرا نرسید؛ با روی کار آمدن دولت سیزدهم، مذاکرات ایران و روسیه برای اجرایی کردن آن و عبور 10 میلیون تن بار ترانزیتی آغاز شده است. قرارداد طرح برقی کردن خط آهن گرمسار-اینچه برون (میان ایران و روسیه) با تامین مالی به صورت وام صادراتی روسیه به ایران بعد از گذشت بیش از 3 سال در دولت قبل اجرایی نشد. با راهبرد برنامه رشد ترانزیت در دولت سیزدهم، یکی از طرح هایی که برای افزایش حمل کالا میان ایران و کشورهای آسیای میانه و روسیه، مورد توجه قرار گرفت، اجرایی شدن راه آهن برقی خط گرمسار-اینچه برون بود.قرارداد طرح برقی کردن خط ریلی گرمسار-اینچه برون به طول 495 کیلومتر با هدف افزایش توان حمل در مسیر و افزایش ظرفیت حمل از 2.8 میلیون تن به 10 میلیون تن در سال، میان ایران و روسیه با رقم یک میلیارد و 176 میلیون یورو با سهم 85 درصد از محل فاینانس روسیه به ایران (وام صادراتی) و مابقی از منابع داخل ایران منعقد شد اما اجرایی نشد و این طرح اکنون در دولت سیزدهم در حال پیگیری است.برقی کردن خط آهن گرمسار-اینچه برون در راستای افزایش ظرفیت مسیر به 10میلیون تن تعریف شده است؛ این مسیر با هدف اتصال سه کشور ایران، قزاقستان و ترکمنستان با خط ریلی برقی و اتصال روسیه و کشورهای آسیای میانه به خلیج فارس طرح ریزی شده است.به گفته فعالان حوزه حمل و نقل مسیر ریلی شرق خزر نسبت به مرز سرخس دارای مزیت هایی مانند مسافت کوتاه تر (برای رسیدن بارهای روسیه به مرزهای ایران) و مجاورت با دریای خزر و وجود بندر امیرآباد است. این بندر دارای اتصال ریلی به خط اینچه برون-گرمسار است و امکان اتصال مستقیم روسیه به ایران بدون حضور کشورهایی مانند قزاقستان و ترکمنستان را فراهم می کند که یک مزیت قابل توجه برای ترانزیت کالا است. در حقیقت کالاهای مورد نظر می تواند از طریق دریای خزر، از روسیه به بندر امیرآباد منتقل شده و از آنجا با استفاده از ریل به جنوب کشور منتقل شود؛ از طرفی برای افزایش ظرفیت خط به 10 میلیون تن چاره ای جز برقی کردن آن نیست. در دولت سیزدهم، مذاکرات میان ایران و روسیه برای طرح مذکور و اجرایی کردن آن در حال انجام بوده و با اینکه قرار بود قرارداد از اوایل 1402 اجرا شود اما همچنان اجرای آن با تاخیر همراه است. فعالان حوزه حمل و نقل تاکید دارند که با توجه به جایگاه مهم شرق خزر، باید برای فعال سازی محور ریلی آن برنامه ریزی و اقدام لازم انجام شود و در اجرای پروژه ها تعلل جایز نیست. بر اساس این گزارش میزان ترانزیت کشور در سال گذشته حدود 17.5 میلیون تن بود که 14.5 میلیون تن آن جاده ای و حدود 1.6 میلیون تن ریلی است یعنی سهم ترانزیت ریلی از کل ترانزیت نزدیک به 10 درصد است در حالی که بر اساس برنامه های بالادستی این سهم باید به 30 درصد برسد. تکمیل کریدورهای ریلی در مسیر کریدور ترانزیتی شمال-جنوب و شرق به غرب نقش مهمی در دستیابی به اهداف ترانزیتی دارد. با بررسی روند 10 ساله ترانزیت مشخص می شود که بیشترین میزان ترانزیت در سال 1393 و به میزان 12.3 میلیون تن ثبت شده است. بنابراین آمار نشان می دهد اجرای برنامه های دولت در حوزه ترانزیت و همچنین افزایش انتقال بار روسیه از مسیر ایران در رشد ترانزیت کشور نقش داشته است که در این میان تکمیل زیرساخت های حمل ریلی و تکمیل خطوط مهمی مانند راه آهن چابهار، رشت-آستارا، ایران-عراق و همچنین برقی شدن خط گرمسار-اینچه برون در شرق دریای خزر، برنامه رشد ترانزیت در کشور را به اهدافش نزدیک تر می کند.