آرشیو شنبه ۱۵ مهر ۱۳۸۵، شماره ۱۸۶۳۵
معارف
۶

حق مدعا علیه

«و اما حق طرفی که تو علیه او ادعایی داری این است که اگر ادعایت برحق و راست باشد، درگفتگو با او برای طرح دعوی، خوش رفتار باشی- زیرا شنیدن ادعا ] از شخصی مدعی[ برگوش طرف مقابل ] مدعا علیه[ سخت و گران می آید- و دلایل خود را با نرمی و ملایمت و با حداکثر مهلت و روشنترین بیان و بیشترین لطف و مهربانی به او بفهمانی و اینطور نباشد که با کشمکش و بگومگو با او، از استدلال کردن بازبمانی، به گونه ای که دلایلت از دست برود و نتوانی به آنچه می خواهی برسی، ولاقوه اله بالله».

¤¤¤

بخش پیشین از رساله حقوق خطاب به مدعا علیه بود که امام او را به رفتارهای اخلاقی در مقابل مدعی توصیه کرد. دراین بخش حضرت روی سخن خود را متوجه شخص مدعی می کند و درباره حقوق طرف مقابلش که علیه او ادعایی دارد سفارشاتی بیان می فرماید.

نخستین حق مدعا علیه این است که مدعی باید دعوی و شکایت خود را به شیوه ای پسندیده و مقبول طرح کند به گونه ای که مجمل و محترمانه باشد و تاثیر منفی بر او نگذارد، چنانکه امام می فرماید: «شنیدن ادعا برگوش طرف مقابل سخت و گران می آید» بویژه که اگر همراه با افتراو تهمت و با ذکر تمام جزئیات باشد، موجب بی حرمتی و بی آبرویی می شود.

وظیفه مدعی آن است که دلایل و براهین و شواهد خود را با نرمی و دادن مهلت کافی و بابیانی روشن و شفاف و بدور از هیاهوی ناشی از بگومگوهای رایج در بسیاری از مخاصمات و دعاوی مطرح کند، زیرا دیده شده که دراثر مشاجرات و رد و بدل شدن سخنان زشت و نامناسب میان طرفین دعوا، دلایل و استدلال های منطقی به فراموشی سپرده شده و مورد غفلت واقع گردیده است و شهود نیز خود را به کناری کشیده اند.