آرشیو شنبه ۲۰ خرداد ۱۳۹۱، شماره ۳۴۲۹
پرونده
۱۱

وظایف نماینده مجلس از منظر قانون اساسی

یکی از مسائلی که در سال های اخیر خصوصا در این دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی، اذهان عمومی را متوجه خود کرده، موضوع «اختیارات و وظایف نمایندگان مجلس» است. می توان گفت آنچه در سطح کشور از تعاملات بین «مردم و نمایندگان مجلس» یا «نمایندگان و سایر قوا» مشاهده می کنیم، قطعا در بسیاری موارد و مصادیق، خارج از حدود قانونی اختیارات و صلاحیت های نمایندگی مجلس است.

در ساختار حکومتی جمهوری اسلامی ایران، قوای حاکمه که عبارتند از: قوه مقننه، مجریه و قضاییه زیر نظر ولایت مطلقه امر و امامت امت هستند و این سه قوه مستقل از یکدیگر می باشند. (اصل 57 قانون اساسی) قوانین توسط قوه مقننه از طریق مجلس شورای اسلامی که نمایندگان منتخب مردم هستند اعمال می شود. (اصل58) هر نماینده سوگند یاد می کند که به موارد زیر ملتزم باشد (اصل66):

1 پاسداری از حریم اسلام و نگهبانی از دستاوردهای انقلاب اسلامی

2 رعایت امانت و تقوا در انجام وظایف وکالت

3 پایبندی به استقلال و اعتلای کشور

4 دفاع از قانون اساسی

5 مدنظر قرار دادن آزادی مردم و تامین مصالح آنها

مجلس شورای اسلامی دارای اختیارات و وظایف سنگین و حساسی است که به 2 بخش اصلی قانونگذاری و نظارت تفکیک می شود.

با بررسی های این احکام قانونی می توان دریافت که جایگاه مجلس شورای اسلامی در 2 بعد قانونگذاری و نظارت، بسیار رفیع است و نمایندگان در برنامه ریزی و سیاستگذاری های کلان جامعه از قدرت و توانایی های لازم برخوردار هستند. کار نماینده مجلس رفع مشکلات شخصی یکایک موکلان نیست. این در حالی است که بسیاری از مردم از وظایف نمایندگان مجلس آگاهی ندارند و انتظار دارند آنها وظایف مدیران دستگاه های اجرایی را انجام دهند. وجود این توقع نیز دلایل فراوانی دارد که از جمله آنها می توان به وجود برخی نواقص و کلی گویی ها در قانون همچون موارد مندرج در اصول 76، 84 و 90 قانون اساسی و همچنین کمبود آگاهی عمومی درخصوص وظایف و اختیارات نماینده مجلس اشاره کرد.

عدم مقابله نمایندگان با این رویه اشتباه و سعی نکردن در جهت اصلاح آن هم از دیگر موارد است و مسلما به جز این چند مورد، دلایل دیگری را نیز می توان برای رویه موجود ذکر کرد، اما باید توجه داشت که بی توجهی به مشکلات و ارائه نکردن راه حل در جهت رفع آنها باعث ادامه وضع موجود و چه بسا افزایش صدمات و لطمات اجتماعی ناشی از آن می شود.