آرشیو سه‌شنبه ۵ دی ۱۳۹۱، شماره ۳۵۹۱
ایران زمین
۱۵

گرمابه هایی که به سردابه مبدل شد

زمانی در شهر تاریخی اصفهان بیش از 270 حمام وجود داشت که اکنون بیشتر از 80 حمام وجود ندارد وکمتر از ده حمام در حال حاضر کاربری خود را حفظ کرده و تنها تعداد انگشت شماری از این آثار پذیرای گردشگران است.

رئیس اتحادیه گرمابه داران اصفهان در مورد دلایل از بین رفتن حمام ها به مهر می گوید: وارثان این حمام ها علاقه ای به ادامه شغل پدران ندارند. یک حمام حداقل هزار تا 2000 متر زیربنا و زمین دارد که حداقل در ارزان ترین نقاط شهر 150 میلیون تا چند میلیارد قیمت آن است و منطقی است که جوانان امروزی آن شغل را ادامه ندهند.

محمد اسداللهی می افزاید: این سرمایه اگر در بانک ذخیره شود، حداقل ماهی چند میلیون درآمد دارد، در حالی که درآمد گرمابه داری با زحمات و مخارج بالا، از چندصد هزار تومان تجاوز نمی کند. یک پژوهشگر میراث فرهنگی اصفهان نیز در این باره می گوید: حمام های تاریخی اصفهان از دو جهت یعنی ارزش های معماری و همچنین شناخت فرهنگ اجتماعی مردم اصفهان دارای اهمیتی خاص است.

شاهین سپنتا می افزاید: از لحاظ فرهنگی اجتماعی وجود حمام ها مبین اهمیت پاکیزگی نزد مردمان قدیم اصفهان و نشانه انجام سنت های خاصی در این مکان هاست. از نظر معماری نیز بنای این آثار بیانگر تمدنی پویا و عظیم نزد مردم این گران شهر تاریخی است.

مشهورترین حمام تاریخی اصفهان حمام شیخ بهایی است که امروزه کمتر اثری از ارزش های معماری آن باقی مانده است؛ حمامی که حکایت روشن بودن و تامین گرمای آن با یک شمع مشهور جهانیان است و سال ها نظر محققان تاریخی جهان را به خود مشغول ساخته بود. حمام علی قلی آقا نیز که از معروف ترین حمام های تاریخی کشور است به موزه مردم شناسی تبدیل شده است.

حمام کرسی در کوچه هارون ولایت در پشت مسجد جامع اصفهان نیز چند هفته قبل در جریان عمران شهری تخریب شد.

سپنتا معتقد است که نتوانستیم ارزش تاریخی و معماری برخی حمام ها را با تغییر کاربری حفظ کنیم.