نزاع که در گیرد چه در خانه یا خیابان، میان همسالان و دوستان، بر سر زمین و آب کشاورزی، در مقیاس کوچک آن بالاخره، ریش سفیدی وارد معرکه خواهد شد و دو طرف ماجرا را بر سر سفره آشتی و مهربانی می نشاند. در مقیاس بزرگ هم کار به محکمه و دادگاه می کشد؛ در این حالت قاضی ادعای طرفین را در ترازوی قضاوت می گذارد و با ضربه چکش حکم نهایی را صادر می کند.

اما در این میان نزاع هایی بوده و هست که گاهی به رنگ خون درمی آید بی آن که حرمت ریش سفید مانع آن شود یا قاضی حکم آخر را انشاء کند. این دسته از نزاع ها به علت علل سیاه جرم رخ می دهد. علل سیاه جرم چیست؟ «وقتی ارتباط بر اساس ارتباط مجرمانه صورت می گیرد اگر منجر به اختلاف و نزاع شود، علت آن را سیاه می نامند.» این را سعید خراطها، پژوهشگر حوزه اجتماعی و استاد دانشگاه شهید مطهری به «جام جم» می گوید.