آرشیو پنجشنبه ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۲، شماره ۲۶۶۷
جامعه
۷

دلایل و نتایج یک مشکل محیط زیستی

دکتر ناصر کرمی

قائم مقام سازمان حفاظت محیط زیست دیروز در سخنرانی شان در همایش حامیان زمین مواردی درباره تغییر اقلیم ایران و دلایل آن و دیگر مصایب و مشکلات محیط زیست ایران و جهان گفته اند که حیرت انگیز است. آقای علی محمد شاعری دیروز گفته اند (عینا به نقل از ایسنا): «آمارها نشان می دهد 70 درصد تغییرات آب و هوایی دنیا مربوط به تولید و مصرف انرژی های فسیلی است و این آمار در کشور ما به علت نفت خیز بودن به 77درصد می رسد... 10 درصد هم به فرآیند نادرست صنعتی بازگشته و باقی آن نیز به تغییر کاربری مداوم اراضی و کاهش سطح جنگل ها مربوط می شود... آمارها نشان می دهد بارندگی های کشور 10 درصد کاهش یافته که این امر باعث افزایش دما به ویژه در اطراف آب های مرزی ایران می شود...» درباره گفته های ایشان این نکات شایان درنگ است.

1- اینکه آب و هوای ایران تغییر کرده بر مبنای کدام یافته های مستند علمی بیان می شود؟ کدام روندهای معنادار آماری بیانگر تغییربرگشت ناپذیر آب و هوای ایران (و نه البته نوسانات دوره یی معمول آن) هستند؟

2- طبق کدام قاعده نفت خیز بودن یک کشور دلیل تغییر افزون تر اقلیم آن است؟ مصرف سوخت های فسیلی عامل تغییر اقلیم است یا تولید آن؟

3- اساسا مگر جریانات مسلط بر اقلیم ایران منشا داخلی دارند که تغییر شرایط محیطی باعث تغییر اینقدر مشهود و برگشت ناپذیر اقلیم کشور شود؟ موثرترین جریانات حاکم بر اقلیم ایران عبارتند از جریانات آزوری (اقیانوس اطلس و مدیترانه)، پرفشارهای سیبریایی، کم فشارهای جنب حاره و موسمی های هند. شرایط محیطی داخل ایران البته می توانند بر میکرواقلیم ایران اثر بگذارند اما تغییر اقلیم عمدتا موضوعی ماکرواقلیمی است و فقط تغییر شرایط جریانات فراقاره یی پیش گفته می تواند مستند مشهودی از تغییر اقلیم ایران را به جا بگذارد.

4- کاهش بارش چگونه باعث افزایش دما نه در مناطق خشک مرکزی و بلکه در نقاط طبیعتا مرطوب (و غالبا رطوبتی در حد اشباع) ساحلی ایران شود؟

5- البته قهقرای محیطی ایران امری غیر قابل انکار است. اما نه دلایل و نه نتایج آن قطعا آنچه قائم مقام دستگاه متولی محیط زیست کشور می گوید نیستند. آنچه وی می گوید البته بیانگر این است که این قهقرا تداوم خواهد داشت. متاسفانه، همچنان شتابناک و فزاینده.