آرشیو دوشنبه ۲۷ خرداد ۱۳۹۲، شماره ۱۷۵۹
هنری
۱۱

نقاشی ایران در انتظار «فروغ»

دکتر حمید سوری ( پژوهشگر هنر)

زنان هنرمند ما از جمله نقاشان زن، جایگاه بسیار خوبی در فضای هنری 70-60 سال اخیر داشته اند. زمانی که هنر مدرن و معاصر ایران را نگاه می کنیم از نسل اول تا متاخر، زنان هنرمند ما عموما مانند دیگر پیشگامان توانسته اند درک خوبی از زمانه خود از هنر داشته باشند و همان طور که در گذشته هنر ما فرمال بود، زنان نیز چنین گرایشی را دنبال می کردند. همچنین زنان هنرمند ما، کمتر نگاه جنسیت گرایی داشته اند و تا سال های اخیر، کمتر در آثارشان چنین موضوعی بروز پیدا کرده بود. در واقع در عرصه نقاشی، کسی مانند فروغ فرخزاد را در شعر نداشته ایم. اگر هم هنرمندان زنی داشته ایم که به این موضوع پرداخته اند، بیشتر از سوی نسل جوان در سال های اخیر بوده اند، به همین دلیل هم شاهد تنوع نقاشی و رویکردهای رادیکال بوده ایم، هرچند در جمع بندی کلی نمی توان گفت پرداختن یا نگاه جنسیتی الزاما مثبت است و هنرمند حتما باید دغدغه چنین نگاهی داشته باشد. مساله مهم این است که زنان ایرانی در برهه های مختلف، توانسته اند پاسخ هایی به مسایل روزمره داشته باشند و در کمتر سبک و گزارشی بوده است که شاهد حضور زن ها نبوده ایم.

در عین حال آنچه فوق العاده مایه تاسف است، فقدان پژوهش و بررسی آثار زنان هنرمند است که البته بخش زیادی از آن ناشی از آن است که کلاما در کشورمان تاریخ هنر مدونی نداریم و به طبع، زنان که بیشتر در حاشیه بوده اند، کمتر درباره آثارشان کار یا پژوهش مدونی صورت گرفته است. خودآگاهی هایی که امروز در میان نسل زنان هنرمند شکل گرفته، باعث شده آثارشان رو به بهبود رود و همین موضوع به سمتی رفته است که امروز شاهد حضور زنان زیادی در دانشگاه ها و گالری ها هستیم. در قسمت پایانی نیز دوست دارم براین نکته تاکید کنم که برپایی نمایشگاه های نقاشی ویژه زنان، زمانی ارزشمند است که با یک هدف پژوهشی و بازشناسی درست صورت گیرد تا شناخت بیشتر زنان را فراهم کند، در غیر این صورت زنان هنرمند ما بیشتر به حاشیه رانده می شوند.