آرشیو چهارشنبه ۲۷‌شهریور ۱۳۹۲، شماره ۲۷۸۰
نگاه دوم
۸

آنها که خاطره آفریدند

نظرسنجی هایی که به بهانه های مختلف درباره انتخاب برترین فیلم های سینمایی در سال های بعد از انقلاب صورت گرفته، می تواند ما را با تعدادی از آثار مواجه کند که فصل مشترک اغلب این نظرسنجی ها هستند. کمتر کسی را می توان یافت که در اهمیت «ناخدا خورشید» ناصر تقوایی در تاریخ سینمای ایران شک داشته باشد، فیلمی که یکی از برترین اقتباس های ایرانی از متنی خارجی نیز محسوب می شود. هرچند از میان فیلم های عباس کیارستمی، «طعم گیلاس» و «زیر درختان زیتون» جایزه بیشتری به دست آوردند، اما همچنان در داخل ایران «خانه دوست کجاست» فیلم محبوب تری است. «دونده» همچنان اثری درخشان از امید نادری است. در میان ساخته های کیانوش عیاری شاید «بودن یا نبودن» بهترین کار شمرده شود، اما «آن سوی آتش» شروعی است برای رسیدن به همین سینما و از این جهت جایگاهی ویژه پیدا می کند. داریوش مهرجویی در «لیلا»، «سارا»، «پری» و «بانو» به صورت مستقیم درباره زنان سخن گفت، اما از میان همه اینها «لیلا» شبیه ترین شخصیت به زن های ایرانی است. بر همین اساس است که به نظر می رسد وقتی قرار باشد درباره این آثار مهرجویی صحبت شود، «لیلا» مرتبه یی متفاوت می یابد. «درباره الی...» غافلگیرکننده ترین فیلم اصغر فرهادی بود. هرچند که شاید بعد از ساخت «جدایی نادر از سیمین» یا حتی فاصله گرفتن از همه هیجان فیلم بتوان آن را بعد از «چهارشنبه سوری» و «جدایی...» در نظر گرفت اما اینها اهمیت «درباره الی...» و خط تازه یی را که با ساخت آن در سینمای ایران آغاز شده نفی نمی کند. «بوتیک» نخستین ساخته حمید نعمت الله، فرزند خلف زمانه خود است و روایتی صادقانه از طبقه یی را نمایش می دهد که در ابتدای دهه 80 می زیستند و با چالش های اختلاف طبقات روبه رو می شدند. «عروس» شروع تازه یی را بر سینمای تجاری ایران در ابتدای دهه 70 رقم زد و «شهر زیبا» خشونت جامعه را به نمایش گذاشت. نگاه منتقدان به این فیلم ها، همراه تصویری که به واسطه نقد آنان از زمانه خلق این آثار ارائه می شود، می تواند یادآور اهمیت و تاثیرگذاری آنان در سینمای ایران و همچنین خاطرات دوران خلق و نمایش آنها باشد.