پیام اصلی فروپاشی شوروی تغییر جهت جنگ سرد از تقابل دوقطب به سمت رودررویی دو قطب با نهضت هایی بود که حاضر به پذیرش سلطه بلامنازع ابرقدرت ها نبودند؛ نهضت هایی که در دهه های 20 و 30 قرن بیستم میلادی شکل گرفتند که در بسیاری از کشورهای جهان سوم منجر به استقلال آنها شد و در دهه60 نیز در نهضت عدم تعهد دور هم جمع شدند. اما وقوع انقلاب اسلامی در اواخر دهه بعد و لطمه خوردن اقتدار آمریکا در منطقه و مقابله مجاهدین افغان با اشغال افغانستان توسط شوروی، سرسلسله ایستادگی نوین در مقابل سلطه ابرقدرت ها در جهان بود. از همین ایام محافل علمی، دانشگاهی و مطالعاتی زمزمه تغییرشکل نقشه خاورمیانه و کوچک سازی این کشورها