حضرت علی(ع) فرمود: نفسک اقرب اعدائک الیک- نفس تو نزدیک ترین دشمن تو نسبت به خودت است. (غررالحکم ج2 ص 498)

انسان دشمنان متعددی دارد. علاوه بر انسان های بد که به دنبال فریب دیگران هستند، باسابقه ترین دشمن آدمی ابلیس و شیطان هایی از گروه جنیان هستند. شیطان از طریق هوای نفس در انسان نفوذ می کند. لذا او موجودی است مستقل از هوای نفس اما مستقل از هوای نفس نمی تواند کاری بر ضد انسان انجام دهد. یعنی شیطان ها استقلال وجود دارند اما استقلال عملی ندارند. (انسان سازی در قرآن ص 122)بر اساس تعالیم قرآن دشمنی نفس از دشمنی شیطان ها شکننده تر و نیرومندتر است. زیرا در آیه 52 سوره یوسف می فرماید: ان النفس