آرشیو دوشنبه ۱۰‌شهریور ۱۳۹۳، شماره ۲۱۰۲
روزنامه فردا
۱۶
سلام به فردا

انسداد روزنه های امید

دکتر سعید معیدفر ( جامعه شناس)

این روزها، داعشی ها با هجوم وحشیانه ای که دارند تصاویر وحشتناکی را خلق کرده اند و چرایی اینکه مردم اقدامی یا واکنشی انجام نمی دهند و اجازه می دهند هر رفتاری با آنان بشود، همان طور که در آشویتس می شد یا.... هنوز یکی از سوال های اساسی است. زمانی که سرکوب، سهمگین باشد و توام با خشونت و بیرحمی، آدم ها کاملامسلوب الاراده می شوند و دیگر امیدی برای دفاع از خود ندارند. در چنین شرایطی، تصور افراد این است که اگر مظلوم باشند و عکس العمل اعتراض آمیزی از خودشان نشان ندهند امکان تنبیه شدن یا به عبارتی انصراف آن ظالم از ارتکاب ظلم، بیشتر است. بنابراین، این عدم اعتراض، یک نوع عکس العمل دفاعی است. وقتی افراد احساس کنند به هیچ وجه نمی توانند با عکس العملی از خشونت وارده، بکاهند و به صورتی ظالمانه و غیرانسانی با آنها برخورد می شود، تقریبا این وضعیت به وجود می آید. حمله مغول ها، تاتارها، هیتلر و حتی در تاریخ معاصر حمله استالین نمونه هایی از بروز این وضعیت هستند. به سبک سهمگینی کشتاری غیرانسانی اتفاق می افتد و افراد می دانستند که اگر عکس العملی نشان بدهند اتفاقی در راه نجاتشان نمی افتد بنابراین به شکل مظلومانه ای تلاش می کردند ترحمی در دل ستمگران ایجاد کنند. انسان ها وقتی بفهمند با مداخله شان ممکن است روزنه ای از تغییر باز شود، حتما شورش می کنند اما به نظر می رسد این روزها، داعشی ها با هجوم وحشیانه ای که دارند یا در زمان کشتار آشویتس، کشتاری که توسط آلمانی ها صورت گرفته، همه روزنه های امید به روی قربانیان بسته بوده و هیچ فرصتی نبوده که آدم ها احساس کنند می توانند بر اساس آن اعتراضی کنند و شرایط را تغییر دهند. اینجاست که آدم ها عملاتسلیم شرایط شده و خودشان را به سرنوشت واگذار می کنند.