در شرایط فعلی در دنیای اسلام یک بحران جدی امنیتی به نام خلافت‎گرایی داعش به وجود آمده است که بسیاری از مسائل را تحت الشعاع خود قرار داده است. در این میان بسیاری معتقدند که در این منطقه دو تفکر اسلامی در حال رقابت با یکدیگر هستند؛

نخست تفکر اسلامی خلافت گرا که عربستان سعودی مدعی الگوی این نوع تفکر است و دیگری تفکری در میان اهل تشیع است که بسیاری انقلاب اسلامی ایران را مدل و نمونه‎ای برای آن می دانند. بنابراین به اذعان کشورهای غربی اکنون رقابت اصلی در منطقه میان این دو نوع تفکر است که در بازه گسترده تر تحت عنوان تضاد شیعه و سنی از آن یاد می شود. در نتیجه این دو نوع دیدگاه و تفکر باعث شکل گرفتن بسیاری از اختلافات ایدئولوژیک میان ایران و عربستان شده است. آمریکا مدعی است که شکل گرفتن جریان افراط گرایی چون داعش از دل همین اختلافات بر آمده است و به همین خاطر اکنون برای کاهش خطر داعش در عراق و سوریه خواهان بهبود روابط میان دو رهبر اصلی این مدل های اسلامی در منطقه شده است. در کنار تمام این مسائل، مقامات سعودی می دانند که در کنار صهیونیست‎ها، تنها مخالفان جدی توافق هسته ای با ایران هستند و تلاش دارند که با توجه به مناسبات نزدیک شان با واشنگتن، از این فرصت برای کارشکنی هر چه بیشتر در روند مذاکرات ایران و غرب بهره بگیرند. آمریکا نیز نسبت به این مساله آگاه است و شاید برای نیل به توافق با ایران در آینده‎ای کوتاه، لازم دیده است که در جهت بهبود روابط تهران و ریاض گام هایی بردارد.