گیلان شاه خالدار، پرنده ای نادر است که در مناطق جنوب دریای خزر، خلیج فارس و سیستان دیده می شود. این پرنده کوچک در حال انقراض است. گفته می شود جمعیت این پرنده به حدود 50 عدد رسیده است.

این پرنده حدود 40 سانتی متر قد دارد و فاصله بین دو سر بال ها تا 87 سانتی متر می رسد. روی پرهایش، نقش شطرنجی دارد. پرواز سریع و نامنظم، از ویژگی های این پرنده است.

گیلان شاه خالدار را باید پرنده ای مهاجر و عبوری به حساب آورد که پروازهای طولانی اش، زبانزد است و بارها رکوردهای پرواز طولانی را جابه جا کرده است. مسافتی که این پرنده طی می کند، اصلابه جثه او نمی آید. این پرنده از آفریقای جنوبی تا سواحل مازندران را پرواز می کند.

خال های قهوه ای تیره در قسمت شکم و سینه این پرنده، کم کم به لکه های دایره ای و اشکی مانند تبدیل می شود. دلیل نامگذاری این پرنده هم به واسطه همین خال های متعدد است.