آرشیو دوشنبه ۱۵ تیر ۱۳۹۴، شماره ۲۳۴۲
هنری
۹

درباره خندوانه

نحوه مطلوب خندیدن و خنداندن

فرهاد گلستان

تفاوت ماهوی «خندوانه» با دیگر مجموعه های طنز صداوسیما (اعم از نمایش های شبانه، مسابقات خانوادگی، جنگ های مناسبتی و...) در این است که کسی در خندوانه مورد تمسخر قرار نمی گیرد. به عبارت دیگر «تمسخر» دستمایه خنداندن تماشاچیان و مخاطبان در برنامه نیست. در غالب جنگ های شادی و طنز صداوسیما (که می توان به راحتی فهرستی بلند از آن ارائه کرد)، نهایت توان نویسنده و کارگردان در ایجاد خنده به کمک دست انداختن و تمسخرهای کلامی و رفتاری بازیگران با هم است. به این صورت که یکی از بازیگران -که معمولابه لحاظ اجتماعی از موقعیت متعارف بالاتری برخوردار است- بازیگری با سطح اجتماعی پایین تر را به صورت کلامی و رفتاری مسخره می کند، تا اسباب خنده و تفریح تماشاچی فراهم شود. تقریبا تمامی سریال های شبانه و جنگ های مناسبتی مذهبی و مسابقات، درشان بر همین پاشنه می چرخد و سطح کارشان فراتر از هجو یکدیگر نیست. اما حکایت خندوانه چیز دیگری است. در خندوانه دارد اتفاق دیگری می افتد. خنده هایی که رامبد جوان می آفریند، از جنس دیگری است. در خندوانه کسی مسخره نمی شود و آنچه ایجاد خنده می کند، طنزهای کلامی و گاه رفتاری طنزپردازان برنامه- و خاصه مجری- است. می توان به راحتی در خندوانه به «نیما» خندید و با تمسخر وی اسباب خنده تماشاچی را فراهم کرد؛ اما نیما مسخره نمی شود. لااقل رامبد جوان او را مسخره نمی کند. گاه گداری پیش می آید که میهمان برنامه به سیاق عادت مالوف در برنامه های طنز دست به تمسخر دیگران و نیما بزند، که البته تایید مجری با وی همراه نمی شود. این نحوه مطلوب خندیدن و خنداندن است که برنامه خندوانه را یک سروگردن بالاتر از باقی برنامه های طنز قرار داده و کاری نیست که بدون برنامه، اتفاقی و یکهویی رخ داده باشد. رامبد جوان در خندوانه به کرامت انسان احترام می گذارد و طنزی فاخر ارائه می کند که خدا کند سرمشق هجوپردازان شود.