تئودور مومزن مورخ و محقق آلمانی، در 27 نوامبر 1817م به دنیا آمد. وی پس از پایان تحصیلات به کار تحقیقاتی مشغول شد که مطالعه درباره کتیبه ها و آثار به جای مانده از تمدن های کهن، بخش عمده ای از تحقیقات او را شامل می شد. معروف ترین اثر او تاریخ مفصل روم قدیم نام دارد که یکی از کامل ترین کتب تاریخی درباره روم است. مومزن، این اثر را طی سه سال و در سه مجلد منتشرکرد که شرح ظهور و سقوط جمهوری دوم است.

پس از آن مومزن ادامه تاریخ دوران امپراتوری را ننوشت، اما پس از گذشت سه دهه، شرحی عالی در مورد ایالت های حکومت امپراتوری نگاشت. با این حال تاریخ روم تنها اثر عالمانه ای است که در آن نویسنده به ابراز احساسات خود می پردازد و داوری های شخصی را در کنار شرح واقعیات عینی قرار می دهد. این کتاب بیشتر مسائل سیاسی روم را مطرح می کند تا دیگر جنبه های این تمدن. به علاوه مومزن رسالات ارزشمندی درباره ضرب سکه و حقوق جنایی روم تالیف کرد. مومزن، علاوه بر فعالیت های علمی، در صحنه سیاست هم فعال بود و به نمایندگی مجلس آلمان نیز رسید. وی به لیبرال های سست عنصر اعتقادی نداشت. از زمیندارهای فئودال آلمانی منزجر بود و طبقه کارگر را بی اراده و بی جنبش می دانست. شخصیت دلخواه وی کسی بود که مرد عمل باشد و بتواند سر گردن کشان را فرود آورد. این مورخ آلمانی، جایزه نوبل ادبی را در سال 1902م به خود اختصاص داد و یک سال پس از آن، در 14 آگوست 1903م در 86 سالگی درگذشت.