آیا داعش تداوم نهضت های اسلامی است یا تداوم پان عربیسم؟ در نگاه اول، شاید صورت بندی این سوال عجیب و متناقض به نظر برسد: چطور امکان دارد سازمان یا دولتی که افراطیون بی شماری را، از چچنی و افغانی گرفته تا اروپایی و آمریکایی، به خود جذب کرده، دستور کاری پان عربی داشته باشد؟ اما با نگاهی به ایدئولوژی و استراتژی داعش از منظر نقد ایدئولوژی به نتایجی کاملامتفاوت از آنچه در ابتدا به نظر می رسد، دست می یابیم.

به یاد بیاوریم که در اتحاد شوروی، با وجود شعارهای انترناسیونالیستی که سر داده می شد، این روس ها بودند که هژمونی داشتند: زبان روسی بر تمام ملیت های شوروی تحمیل می شد، نخبگان روس در تمام جمهوری