شاهین دژ یا صائین قلعه یکی از نواحی قدیمی آذربایجان است. نسخ خطی و اسنادی چند مربوط به این ناحیه از دوران قاجار و پهلوی در کتابخانه مجلس وجود دارد. این نسخ و اسناد نشانگر این نکته هستند که این ناحیه در دوران قاجار دارای منزلتی خاص در نزد حاکمان این سلسله حکومت گر بوده است، با این حال با شروع دوران پهلوی (به ویژه پهلوی دوم) و با تغییرات ایجاد شده در نظام سیاسی و فرهنگی و اجتماعی ایران، به تدریج از اهمیت پیشین این ناحیه کاسته شد، به گونه ای که از ناحیه مراغه که دارای پیوستگی تاریخی و فرهنگی و اجتماعی با آن بود، منفک شده و جزئی از استان آذربایجان غربی شد تا اینکه در اواخر دهه شصت شمسی به شهرستانی