آرشیو دوشنبه ۶ اردیبهشت ۱۳۹۵، شماره ۶۱۹۷
ایران شوک
۱۱
تحلیل شوک

سیر تکاملی پیشگیری

دکتر جعفر بای (محقق و کارشناس آسیب های اجتماعی)

امروزه مهم ترین رویکرد جهانیان برای مقابله با آسیب های اجتماعی اقدام های پیشگیرانه است. همه تلاش ها معطوف این مساله می شود که شرایطی فراهم کنیم تا اندیشه مجرمانه در اذهان افراد شکل نگیرد چون همه مجرمان پیش از هر اقدام بزهکارانه ابتدا درباره آن می اندیشند و سپس اقدام می کنند. پیشگیری از وقوع جرم امروزه مشمول همه گروه های سنی از جمله کودکانی می شود که در مسیر شکل گیری شخصیت و تربیت هستند. پیشگیری رشدمدار در واقع تمامی اقدام های ویژه ای است که تلاش می کند تا کودکان در فرآیند رشد دستخوش مشکلات و ناهنجاری های اجتماعی نشوند. همه عوامل مرتبط با کودک بر این است تا او را از ابتلابه ویروس ها و میکروب های متنوع اجتماعی مصون نگه دارد اگرچه پیشگیری از وقوع جرم در دوران کودکی مجموعه تدابیری می شود که برای افراد به مرحله اجرا درمی آید ولی در فرآیند رشد قواعد اجتماعی و روابط فرهنگی به گونه ای وضع می شود که وقوع رفتار مجرمانه را مانع شود. مقررات و قوانین اجتماعی برای عناصر انسانی در جامعه شرایطی را فراهم می سازد که اگر فرد اراده ای مجرمانه داشته باشد، بستر و شرایط اجرایی آن را نیابد و اگر چنانچه کوچکترین نقطه انحرافی از نظام ارزشی و هنجاری اجتماعی پیدا کند به سرعت نمایان شود و اجازه ورود به دنیای جرم را ندارد. در اجرای سیاست های پیشگیرانه باید ترتیبی اتخاذ شود تا مجرمان اجتماعی بستر اجرایی مناسب را نداشته باشند. در این شرایط اگرچه اندیشه مجرمانه به وجود می آید ولی مجرم فرصتی برای اجرای جرم پیدا نمی کند باید توجه کرد کامل ترین روش پیشگیری رساندن فرد به مرحله توسعه یافتگی کاملی است که فرد در همه امور به مهارت ارزشمند خود مراقبتی مزین می شود.

این گونه انسان های تکامل یافته با خود نظارتی دقیق نه تنها آشکارا، بلکه در خلوت نیز اندیشه مجرمانه را به اذهان خود خطور نمی دهند. سیر پیشگیری به گونه ای است که فرد از بدو تولد تا لحظه مرگ در احاطه تدابیر پیشگیرانه به گونه ای به سر می برد که حتی اندیشه مجرمانه را در ذهن خود نمی پروراند و در چنین شرایطی فرد با واکسیناسیون اجتماعی از ارتکاب هرگونه رفتارهای مجرمانه محفوظ می ماند. همچنین پیشگیری به شکل مقطعی و پاره وقت نیست که گاهی فرد در معرض برنامه های پیشگیرانه باشد و گاهی به حال خود رها شود.