توان و ظرفیت نشر امروز ایران بسیار بالاتر از تقاضای موثری است که در جامعه وجود دارد. از میان 12 هزار پروانه نشر، کمتر از 2000 ناشر فعال هستند و اگر آمار اخیر خانه کتاب را در مورد آمار نشر 30 سال گذشته هم ببینیم، نشان می دهد حدودا 200 ناشر اکثریت تولید کتاب ایران را در دست دارند.

بهترین شاخص کاهش تقاضا، همین شمارگان کتاب است. با هر تعبیری این موضوع را تحلیل کنیم، این شمارگان با جمعیت باسواد ایران همخوانی ندارد. کاهش تقاضا خود باعث افزایش قیمت می شود و افزایش قیمت متقابلاتقاضا را کاهش می دهد. در دوران رکود اقتصادی، نخستین چیزی که از سبد خانواده ها حذف می شود اقلام فرهنگی است و با توجه به این که عمده ترین مصرف کننده اقلام فرهنگی، طبقه متوسط است، وقتی این قشر از جامعه با حاشیه های زندگی درگیر باشد، سبد فرهنگی آن خالی می شود.

در این میان برخی نظرات متفاوتی مطرح می کنند، اعم از این که فرهنگ جامعه ایرانی، فرهنگی شفاهی است و عادت مطالعه در مردم وجود ندارد که این موضوعات از مشکلات پایه ای به نظر می رسد.

همچنین رسانه های رقیب کتاب که زمان فراغت را پر می کنند، از دیگر دلایل مطرح شده برای کاهش استقبال از کتاب است. برخی جامعه شناسان و اقتصاددانان ایران تاکید می کنند، تضعیف طبقه متوسط شهری در دوران رکود اقتصادی از عوامل کاهش مطالعه است و برای افزایش آن باید طبقه مذکور را بازسازی و احیا کرد.

تضعیف طبقه متوسط در واقع تضعیف مصرف کنندگان فرهنگی و کتابخوانان است؛ چون براساس تحقیقی که نتایج آن بتازگی منتشر شده است، بسیار ثروتمندان و بسیار کم درآمدها مصرف کنندگان کتاب به شمار نمی آیند.