آرشیو چهارشنبه ۵ خرداد ۱۳۹۵، شماره ۳۵۳۵
ادب و هنر
۱۲
آن سوی آب ها

قراردادی که قطعه فراموش شده باخ را به جهانیان معرفی کرد

بهار سرلک

سال 1750 زمانی که یوهان سباستین باخ از دنیا رفت، هنر او رو به فراموشی بود. تنها چند قطعه از او در دوران زندگی اش منتشر شده بود. موسیقی او از طریق نسخه های رونوشتی که خودش و شاگردانش تهیه کرده بودند، زنده ماندند و در نتیجه بسیاری از این قطعات گم یا ناقص شدند. اوایل قرن نوزدهم، به خاطر فعالیت های فلیس مندلسون، موزیسین آلمانی و هنرمندان، دیگر آثار باخ مورد توجه قرار گرفتند. یازدهم مارچ 1829 یکی از شاهکارهای باخ به نام «پاسیون به روایت متی قدیس» به دنیا معرفی شد. مندلسون که تازگی دوران نوجوانی را به پایان رسانده بود، اجرای ارکسترالی از این اثر را در مرکز «برلین سینگاکادمیا»، ساختمان و موسسه ای که هنوز هم به کار خود ادامه می دهد، رهبری کرد. دو اجرای بعدی از این اثر در روزهای 21مارچ و 18 آوریل برگزار شد که سی اف زلتر، استاد مندلسون رهبری ارکستر روز آخر را بر عهده گرفت. قطعه پاسیون به روایت متای قدیس برای مخاطبان مدرن اجرا شد اما مندلسون با استفاده از بخش هایی از دست نوشته باخ، قطعه ای را اجرا کرد که منتشر نشده بود. به تازگی سندی کشف شده که نخستین انتشار این قطعه را روشن ساخته است. این سند، قراردادی است که بین آدولف برنارد مارکس، موزیسین و روزنامه نگار و آدولف مارتین شلسینگر، ناشر موسیقی بسته شده بود. قرارداد در تاریخ 8 آوریل 1829 و بین دومین و سومین اجراهای مندلسون بسته شد. این قرارداد در میان آرشیوهای ناشر قرار گرفته بود و حدود 200 سال کسی از وجود آن مطلع نبود. سند قرارداد بسیاری از جزییات انتشار قطعه پاسیون را فاش می کند. مارکس برای آواز و پیانو از شلسینگر مبلغی را دریافت کرده بود. شلسینگر مابقی مبلغ را پس از کامل کردن این قطعه پرداخت. مارکس سراغ قطعه اصلی باخ که در نخستین دست نوشته های او وجود داشته، رفت. اگر مارکس دست نوشته های باخ را در نظر نمی گرفت، دوستداران موسیقی باخ در سراسر جهان قطعه پاسیون به روایت متای مقدس را برای همیشه از دست می دادند. 24 ماه مه این قرارداد در حراجی ساتبی لندن فروخته شد. کارشناسان قیمت آن را بین 5000 تا 7000 پوند تخمین زده اند.