کودتای جمعه شب در ترکیه بر بستربحران های سیاسی روز این کشور و همچنین ریشه های تاریخی شکل گرفته است. این کودتا نشان داد که ارتش و نیروهای نظامی همچنان در تلاش برای به دست گرفتن قدرت هستند و این مساله در بافت سیاسی ترکیه ریشه دارد.

ارتش ترکیه خود را حافظ قانون اساسی و نظام سکولار تعریف کرده و با وجود اصلاحاتی که آقای اردوغان در بدنه این نهاد انجام داده است، دوباره شاهد بودیم که ارتش تحت عنوان بازگرداندن ترکیه به ریل اصلی خود یعنی نظام سکولار تلاشی خشن برای برکناری دولت مستقر صورت داد. با وجود این نکته مهم درباره این کودتا زمان اجرای آن است.

به نظر می رسد کودتاگران برای انجام کودتا در چنین روزی بر چند زمینه اساسی سرمایه گذاری کرده بودند که عبارتند از: یک: شکاف های درون حزب عدالت و توسعه پس از کنار گذاشتن مهره های اصلی این حزب مانند آقای عبدالله گل و آقای احمد داوود اوغلو؛ دوم: اختلافات گسترده ای که احزاب مخالف با حزب عدالت و توسعه و اردوغان پیدا کرده بودند و سوم: شروع دوباره جنگ با پ ک ک و نقش آفرینی ارتش در بحران های منطقه ای مانند جنگ سوریه.

علاوه بر این اقدامات، سیاست های اردوغان در راستای حرکت به سمت اجرای آموزه های اسلامی و همچنین در اقدامات دولت برای بازسازی اماکن و میراث تاریخی عثمانی نکاتی بود که به گفته طرفداران سکولاریزم، تلاشی برای خارج کردن ترکیه از مسیر آرمان های آتاتورک بوده و می توان از دیگر عوامل اساسی مورد تکیه کودتاچیان ارزیابی کرد.

سرمایه گذاری کودتاچیان بر بحران ها و شکاف های سیاسی ترکیه با این هدف صورت گرفت که این کودتا از سوی مخالفان و ناراضیان از سیاست های اردوغان مورد حمایت قرار بگیرد اما در نهایت آنچه روی داد مخالفت دسته جمعی تمام احزاب و جریان های سیاسی با این کودتا و مهم تر از همه مخالفت گسترده مردم از اقدام کودتاگران بود.

مردم ترکیه این بار برخلاف کودتاهای قرن بیستم به تجربه تاریخی خود اعتماد کردند و به ندای رهبران حزب عدالت و توسعه پاسخ مثبت گفتند و برخلاف تهدیدات کودتاچیان به خیابان ها آمدند تا کودتای بخشی از ارتش علیه دولت حزب عدالت و توسعه بدون همراهی مردم؛ نهادهای نظامی و بوروکراتیک ترکیه بی فرجام بماند.