سابقه ایجاد یک صندوق نفتی در ایران به ایجاد حساب ذخیره ارزی در برنامه سوم و پس از آن صندوق توسعه ملی در برنامه پنجم بازمی گردد. براساس ماده 84 قانون برنامه پنجم که اساسنامه صندوق به حساب می آید، منابع صندوق به منظور حفظ منافع نسل های آینده تبدیل به سرمایه های مولد و زاینده خواهد شد. براساس این ماده قانونی، سهم صندوق 20 درصد از درآمدهای نفتی بوده که هر سال درصدی به آن اضافه می شد. استفاده ریالی از منابع صندوق در ابتدا ممنوع بود؛ اما بعد اجازه استفاده از آن قانون شد. همچنین براساس ماده 85 این قانون، درخصوص حساب ذخیره ارزی، عواید حاصل از صادرات نفت و میعانات گازی دولت از صادرات فرآورده های نفتی و خالص صادرات گاز از سال89 به بعد پس از مصارف ارزی پیش بینی شده در جداول و پس از کسر سهم صندوق به حساب ذخیره ارزی واریز می شود.