مشروطه از دیگ پلوی سفارت انگلیس بیرون آمده است. البته دولت های خارجی در انقلاب مشروطیت مداخله کرده اند اما آنها انقلاب را به وجود نیاورده اند. انقلاب در فکر منورالفکرها و درخواست گروه هایی از مردم پدید آمد و به همین جهت دو جناح داشت. جناح منورالفکرها و جناح علمای دین. مساله این است که آیا می شد رای و نظر این دو جناح با هم جمع شود و خردی که در آرای علمای دین ظاهر شده بود مبنای نظر سیاسی و راهنمای سیاست قرار گیرد. آنچه می دانیم این است که این جمع صورت نگرفت.