بسطام، مدفن سلطان العارفین است. عارف واصل سالکی از مردمان قرن سوم هجری که فریدالدین عطار نیشابوری در «تذکرة الاولیا» خود، درباره اش چنین گفته است: «آن خلیفه الهی، آن دعامه نامتناهی، آن سلطان العارفین، آن حجةالخلایق اجمعین، آن پخته جهان ناکامی، شیخ بایزید بسطامی رحمةالله علیه». او که ذکر جاودانی اش «سبحانی ما اعظم شانی» بود، خاندانی نومسلمان با پیشینه زرتشتی گری داشت اما به چنان مرتبتی در عرفان رسید که عطار او رابه «اکبر مشایخ و اعظم اولیا»، ملقب ساخت. مزار مرمرین اش، سده ها بود که در همان اتاقک فلزی محقر، اما مزین به کلماتی از مناجات مشهور علی بن ابی طالب(ع)، زیارتگه اهل معنا بود. آنانی که غلبه بر نفس، سرلوحه کارشان بود و به قول باباطاهر عریان «حمد و قل هو الله کارشان بی.»