در اوایل سال های 1300 وقتی نخستین سرشماری نفوس و مسکن انجام شد، نه خبری از کامپیوتر و اینترنت بود و نه حتی شناخت دقیقی از خود موضوع؛ نه مردم همکاری می کردند و نه مامور سرشماری به خوبی از وظایف خود آگاه بود. اگر زمستان بود و روستایی در کمرکش کوه یا جایی آن سوی رود خروشان و در دل جنگلی انبوه، می شد دور از چشم دیگران، شانه از زیر بار مسئولیت خالی کرد. هرچه بود تمرینی بود برای سال 1335 که پس از آن هر 10 سال یک بار تکرار شد. اما سرشماری فراگیر و علمی برمی گردد به سال 1355 که می بایست تصویر روشنی برای توسعه کشور فراهم می آورد. در خاطره ای که از یک مامور سرشماری نفوس و مسکن سال 55 می خوانید، در قالب