آرشیو چهارشنبه ۱۹ آبان ۱۳۹۵، شماره ۶۳۵۵
اندیشه
۱۵

مشروعیت مطبوعات در گرو «شفافیت»

دکتر علی اکبر فرهنگی (پدر علم مدیریت رسانه)

شعار امسال نمایشگاه مطبوعات «شفافیت» و «صداقت» انتخاب شده است که به حق انتخاب نکته بینانه ای است چرا که این دو اصل در رونق کار مطبوعات بسیار تاثیرگذار و کلیدی است. مطبوعات با التزام به این دو اصل می توانند در نظر مخاطب مشروعیت و اعتبار یابند. واقعیت این است که هر رسانه با مخاطبان خود «هست» می شود که اگر رسانه ها نتوانند مقبولیت و مشروعیت لازم را از مخاطبان خود کسب کنند، بتدریج مورد بی مهری واقع شده و مخاطبان خود را از دست خواهند داد.

امروزه رسانه های مکتوبی هستند که کمتر مورد توجه قرار می گیرند، اگر در دلیل این بی توجهی کنکاش کنیم بی شک درخواهیم یافت که یکی از ضعف های اساسی آنها نداشتن شفافیت و صداقت با مخاطبان بوده است. پس اگر نتیجه گیری کنیم که «شفافیت و صداقت» رمز ماندگاری یا سر مرگ مطبوعات خواهد بود، اغراق نکرده ایم. مقبولیت و مشروعیت رسانه های مکتوب نزد مردم، رمز ماندگار شدن یک رسانه در بین مخاطبانش است.

اما اینکه چقدر مطبوعات ما خود را ملزم به این دو اصل کرده اند؟ باید گفت در جامعه مطبوعاتی ما که بیش از صدها روزنامه در قالب ملی و محلی منتشر می شود، هستند مطبوعاتی که چندان دغدغه مند دو اصل «شفافیت» و «صداقت» نیستند. در بررسی علت این مساله، عوامل متعددی دخیل است؛ یک دسته عوامل محیطی و دسته دیگر، عوامل رسانه ای است. باید دید که کدام دسته بیشتر این آسیب را بسترسازی می کند و بررسی آن صرفا از رهگذر یک تحقیق میدانی میسر می شود. از جمله دلایلی که باعث می شود یک رسانه از مسیر خود منحرف شود، فشارهای بیرونی است که بر رسانه وارد می شود همچون عوامل اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، حقوقی، بوروکراتیک، تکنولوژیکی و... که می توانند فضا و نحوه کار مطبوعات را متاثر از خود کنند و مطبوعات را از مسیر اصلی منحرف کنند. اگر چنین فضایی بر مطبوعات حاکم شد شایسته ترین راه این است که رسانه ها بر رسالت خود چشم نبندند و بپذیرند که حیات آنها بستگی به جذب مخاطب دارد و این امر محقق نخواهد شد بجز با مشی «شفافیت» و مرام «صداقت».