تغییر کاربری اراضی کشاورزی و باغی در استان های مختلف ایران بخصوص حاشیه جنوبی دریای خزر، معضلی است که به دلیل نبود تامین معیشتی کشاورزان و گنگ بودن آینده اقتصادی این قشر زحمتکش، اتفاق افتاده است.

نبود برنامه های حمایتی دقیق و اصولی از سوی مسئولان برای تامین معیشت کشاورزان و تضمین فعالیت اقتصادی آنها به گونه ای باعث دلسردی این قشر نسبت به تولید شده است که می تواند دو نگرانی عمده برای کشورمان ایجاد کند که عبارتند از: خالی شدن روستاها از سکنه بومی و به خطر افتادن امنیت غذایی کشور.

گرچه قوانینی برای جلوگیری از این روند مصوب شده و برخوردهایی هم صورت گرفته، اما نتایج و شواهد بر این اساس است که همچنان این معضل ادامه داشته و به اهداف تعیین شده نرسیده است؛ در حالی که راهکار، تامین معیشت کشاورزان و باغداران منطقه است، به این دلیل که وقتی معیشت کشاورزان تامین باشد، قطعا زمین اجدادی خود را ترک نخواهند کرد.

نبود برنامه ریزی مدون و دقیق و ناتوانی در جبران خسارت واقعی کشاورزان نیز می تواند تشدیدکننده این روند یعنی تغییر کاربری اراضی کشاورزی باشد، به این دلیل که کشاورزان در سال های متوالی یا به دلیل تغییرات اقلیمی خسارت می بینند یا به دلیل نبود خریدار برای محصولاتشان؛ پس ترجیح می دهند که زمین کشاورزی خود را بفروشند تا حداقل برای نگهداری آن هزینه نکرده باشند.

به علت سرما و برف اخیر، در برخی از مناطق مازندران تا 80 درصد باغ ها آسیب دیده و تقریبا نیمی از آنها، هم محصول و هم درختان را از دست داده اند. این در حالی است که برخی کشاورزان حتی نقدینگی برای پاکسازی باغ های خود ندارند و باید در اسرع وقت به آنها کمک کنیم. هرچند دولت مصوبه و بودجه ای برای این منظور در نظر گرفته است، اما این که خزانه مبلغی برای پرداخت داشته باشد، زیاد روشن نیست. اما نباید فراموش کنیم اگر کشاورزان نتوانند معیشت خود را تامین کنند، شاهد از دست رفتن باغ ها خواهیم بود.