شخصیت آیت الله هاشمی رفسنجانی را باید به دو قسمت زمانی مختلف تقسیم کرد: بخشی که به قبل از تمایل ایشان به اعتدال و میانه روی مربوط می شود و بخشی دیگر که با روی آوری ایشان به اعتدال و میانه روی و شاید هم بتوانیم بگوییم اصلاحات، آغاز و تا پایان عمرشان ادامه می یابد.

دوران قبل از انقلاب که همراه با مبارزه بود و بعد از آن نیز با جنگ آغاز شد، برای هاشمی رفسنجانی معتدل و میانه رو خیلی مجال بروز و ظهور را فراهم نکرد. اما واقعیت مطلب این است که هاشمی پس از جنگ و بعد از فوت امام و در دوران نخستین ریاست جمهوری اش بود که فکر می کرد با توجه به اینکه دیگر جنگ تمام شده و مشکلات داخلی هم نداریم پس می شود به طور جدی به دنبال سازندگی ایران رفت.