تا حدود دو ماه دیگر انتخابات ریاست جمهوری و شوراها برگزار می شود؛ ولی آیا فضای جامعه برای چنین واقعه بزرگی آماده شده؟ پاسخ دشوار نیست. نه! انتخابات ریاست جمهوری مهم ترین واقعه سیاسی کشور است. همه برنامه های نامزدها باید در فرصت مناسبی به خوبی و صراحت برای جامعه تبیین و سپس به واسطه دیدگاه های مختلف نقد شود. آنگاه جامعه در یک وضعیت رقابتی تصمیم بگیرد که کدام دیدگاه را بیشتر می پسندد. جالب است که درون گروه های سیاسی موضوع فرق می کند. آنها به روشنی می دانند چه را نمی خواهند. به نظرم اصلاح طلب ها از مدت ها پیش انتخابشان را کرده اند؛ اگرچه درباره برنامه های جایگزین اختلاف دارند؛ ولی در اردوگاه اصولگرایان سراسیمگی عمیق تر است. آنها می دانند که وضع موجود را نمی پسندند و همگی اذعان دارند که برای شکست دادن رئیس جمهوری کنونی نیاز به وحدت جمعی دارند؛ ولی رسیدن به اتحاد درباره یک نامزد خاص به سادگی ای که بیان می شود، نیست. مهم ترین مسئله این است که فرد کاریزماتیکی که توان نمایندگی جمعی آنها را داشته باشد و هم زمان بتواند آرای عمومی را در مقابل رئیس جمهوری حاکم داشته باشد، وجود ندارد یا دست کم درباره آن تردید جدی هست. در چنین حالتی طبیعی است که فضای عمومی جامعه هم در همین حد فعلی انتخاباتی باشد. اینکه مرتب از دولت به تندی و از تریبون های مختلف انتقاد شود، برای جمع کردن رای کفایت نمی کند. جامعه می خواهد بداند آن که انتقاد می کند، برنامه خودش چیست. یک مسئله دیگر هم هست که جریانی واقعا تصور می کند فضای جامعه هرچه کمتر سیاسی باشد، بهتر است. تضادهای خانه ویران کن خوب نیست؛ ولی جامعه ما -مثل همه جوامع دیگر- برای انتخاب شایسته تر نیاز به گفت وگوهای وسیع دارد. اگر رسانه های ما -به ویژه رسانه ملی- این فضا را در گستره مناسب و عادلانه فراهم می آوردند، امروز شاهد رکود و سردی فضا در شرایط دو ماه پیش از انتخابات نبودیم. البته این طور نیست که جامعه لزوما به رکود واکنش منفعلانه نشان دهد. احتمالات متفاوت است؛ ولی تعطیلات سراسری و طولانی عید عملاامکان تغییر فضا را تا حداقل سه هفته دیگر می گیرد. بعد چه می شود؟ ورود ناگهانی از یک مرحله به مرحله بعد. باید منتظر ماند و دید.