آرشیو سه‌شنبه ۳ امرداد ۱۳۹۶، شماره ۴۸۷۹
سینما
۱۲
یادداشت

سنت شکنی مردود

مسعود بهبهانی نیا (فیلمنامه نویس)

قطعا نمی توان خط شکنی ها و عبور از خط قرمزهای عرفی، شرعی و فرهنگی را در سینما تائید کرد، اما ما باید دنبال دلایل آن باشیم که چه اتفاقی می افتد سینماگران و نویسندگان ما به دنبال نوعی سنت شکنی و تابوشکنی می روند و از حد و مرز مسائل فرهنگی رد می شوند. وقتی این طور دیالوگ ها، صحنه ها و موقعیت ها باعث اقبال و خنده مخاطب می شود، بقیه را هم تشویق می کند که به این سمت بروند و دیگران هم احساس می کنند اتفاق تازه ای افتاده و می توان این کار را ادامه داد. متاسفانه این روند به بدترین شکل به فیلم های مختلف سینمایی سرایت کرده است. وقتی یک سنت شکنی پاداش می گیرد، بقیه هم می گویند، ما هم بلدیم و از آن استفاده نادرست می کنند. اگر این حرکت مجاز تلقی شود، براحتی حرمت شکنی پیش می آید و به شکل مبتذل تر مطرح می شود.

مساله دیگر این که معمولا در آثار کمدی دنیا این طور است که یا با مشاغل شوخی می کنند یا با قومیت ها و لهجه ها یا با مسائل جنسی، اما در سینمای کمدی ما به دلایل فرهنگی چنین چیزی به طورطبیعی وجود ندارد. تنها چیزی که ما باید درباره آن سعه صدر داشته باشیم، بحث نقادی اجتماعی است. اگر اجازه و فضای این نقد در بین صنوف و مشاغل و مسئولان اداری وجود داشته باشد، نویسندگان و فیلمسازان بهانه ای برای دیالوگ ها و صحنه های خط شکن و جنسی ندارند. یعنی اگر ما بتوانیم مسائل اجتماعی و شخصیت های اجرایی را مورد نقد قرار بدهیم، دیگر کمتر سینماگران ما سراغ دیالوگ ها و صحنه های بحث بر انگیز می روند، اما ما آن فضا را محدود کرده ایم و نمی توانیم با پلیس، قاضی، وکیل، دکتر و مشاغل دیگر و حتی خود سینماگران شوخی کنیم. جالب اینجاست که همین شوخی ها در فضای مطبوعاتی و فضای مجازی راحت و فراوان است، اما به محض این که همین ها تبدیل به فیلم و سریال می شود، همه احساس خطر می کنند یا مدعی می شوند که همه چیز زیر سوال رفته، درحالی که باید سعه صدر داشت.