آرشیو سه‌شنبه ۱۶ آبان ۱۳۹۶، شماره ۴۱۸۸
تاریخ و اقتصاد
۳۰

واکاری

نخستین قانون مطبوعات

نخستین قانون مطبوعات ایران در 18 بهمن 1286 خورشیدی به تصویب نخستین مجلس شورای ملی رسید.

این قانون شامل 52 ماده بود. در اصل بیستم این قانون آمده بود: قانون اساسی عامه مطبوعات غیر از کتب ضلال و مواد مضره به دین مبین، آزاد و ممیزی در آنها ممنوع است، ولی هر گاه چیزی مخالف قانون مطبوعات در آنها منتشر بشود، نشردهنده یا نویسنده طبق قانون مطبوعات مجازات می شود. اگر نویسنده معروف و مقیم ایران باشد ناشر و طابع و موزع از تعرض مصون هستند. مقرر می شود طبع کتب و روزنامه جات و اعلانات و لوایح در تحت قوانین مقرره که از برای حفظ حقوق عموم و سدابواب مضار از تجاوزات ارباب قلم و مطبوعات وضع می شود آزاد است. هرکس بخواهد مطبعه دایر کند یا کتاب و جریده و اعلاناتی به طبع برساند یا مطبوعات را بفروشد باید بدوا عدم تخلف از فصول این قوانین را نزد وزارت معارف به التزام شرعی ملتزم و متعهد شود.

توسعه تهران

با انتخاب تهران به پایتختی از سوی آقامحمدخان قاجار این شهر به تدریج صاحب بناهایی شد تا بتواند کار ویژه خود را به عنوان پایتخت به انجام رساند.

«اولیویه» سیاستمدار و سیاح فرانسوی که یک سال قبل از قتل آقامحمدخان از تهران دیدار کرده بود، در رابطه با روند توسعه شهر می نویسد: «به جهت سهولت امر مسافران، کاروانسراهای خوب و مکان های مرغوب در آن بنا کرد، چنان که امروزه این محوطه از بهترین شهرهای مملکت ایران شمرده می شود. ارگ و عمارت شاهی کمال وسعت و نیکویی عمارت و زینت باغ و فراوانی آب را دارد. این ارگ در طرف شمالی شهر واقع شده و به قدر ربع شهر بزرگی دارد و مانند خود شهر مربع الشکل با دیوارهای بلند و عریض و با خندقی پهن وعمیق، مصون و محفوظ است. تمامی این حصار از گل ساخته شده بود. با وجود سعی و کوشش زیاد آقامحمدخان که در ازدیاد جمعیت شهر به عمل آورد و حمایت و اعانتی که از کسبه و تجار می کرد - خاصه از آنها که به تازگی آمده اند و در آن شهر مسکن می کنند - هنوز جمعیت آن در تاریخی که ما وارد شده ایم، علاوه بر پانزده هزار نفس نبود. قراول و عملجات دیوانی را نیز که به قدر سه هزار نفر می شوند، ضمن این جمعیت به شمار آوردیم.»

منبع: جواد مهدیزاده، «دوره تکوین و شکل گیری تهران قدیم»، جستارهای شهرسازی، 1381