یکی از چالش های جدی جامعه ما به اذعان بسیاری از عالمان علوم اجتماعی و رهاوردهای پژوهشی- میدانی دانش جامعه شناسی، حرکت شتابان به سمت گسست های عاطفی و فاصله گرفتن های اجتماعی است. همه ما به خوبی درک می کنیم روابط عاطفی چند دهه پیش که در جوامع خرد مانند خانواده و جوامع کلان مانند محله، خیابان، شهر و کشور جاری بود، در این دو دهه اخیر به شدت دستخوش تغییر شده و ما به سمت سردی این روابط در حال حرکت هستیم. ایران با بحرانی مهم به نام «کاهش روابط عاطفی» یا «حرکت به سوی روابط اجتماعی سرد» در حرکت است که متاسفانه برخی هنوز هم نمی خواهند این واقعیت را که رهاورد برخی برنامه ریزی ها و رفتارهای آنان است به رسمیت بشناسند. اگر این درد مشترک را ابتدا به رسمیت بشناسیم می توانیم به درمان آن بیندیشیم. این درد را اگر درمان هایی چند باشد، به یقین یکی- تاکید می کنم یکی- از درمان هایش می تواند آموزه های نبوی برای انسان ها باشد که در جامعه پیرامونی ما چندی است رو به افول نهاده اند. این را که عوامل این گسست چیست و چرا ما به اینجا رسیده ایم باید در فرصتی فراخ تر پی گرفت، اما آنچه می تواند سرعت این شکاف را حداقل تقلیل دهد یا به درمان آن که حتما زوایای مختلف و متعددی دارد کمک کند، بازگشت به دامان نبوی از مسیر بازخوانی سیره و سنت آن حضرت است. یکی از دغدغه های اصلی پیامبر اسلام که رحمه للعالمین نام گرفته، ایجاد جامعه گرم انسانی بود؛ بنابراین در بسیاری از آموزه هایش بر لزوم ارتباط درون خانوادگی از یک سو و روابط گرم برون خانوادگی از سوی دیگر تاکید فراوان داشته است و خود نیز به صورت عملی زندگی اش را بر آن مستقر کرده بود. در زندگی آن حضرت و در آموزه هایش با مصادیق و نمونه های فراوانی مواجهیم که از آن جمله می توان به این موارد اشاره کرد:

الف) رابطه گرم انسانی- خانوادگی توصیه ای فرازمانی و فرامکانی: حضرت در یک توصیه عمومی و فرازمانی خویش، آیندگان امت خویش را به ایجاد رابطه گرم خانوادگی دعوت می کند و می فرماید: اوصی الشاهد من امتی و الغائب منهم و من فی اصلاب الرجال و ارحام النساء الی یوم القیامه ان یصل الرحم/ سفارش می کنم حاضران و غایبان از امتم را و کسانی را که در پشت پدران و در رحم مادران خویش هستند تا روز قیامت که صله رحم کنند گرچه به فاصله یک سال راه باشد؛ زیرا صله رحم جزء دین است (کلینی؛ الکافی، ج 2، ص 158). اینکه حضرت تلاش می کند نهادینه کردن رابطه خانوادگی و اجتماعی را که امری امضائی است جزء دین قرار دهد، می تواند به این دلیل باشد که رهاورد حضرتش بر شانه های انسان و اخلاق نشسته است.

ب) ورود مصداقی به توصیه نیاز انسان ها به روابط گرم اجتماعی: در فرازی دیگر از سخنان حضرت که در این موضوع نقل شده، به مصادیقی عینی برمی خوریم که در جامعه پیرامونی ما بسیار کم رنگ شده است. حضرت می فرمایند: «کل بیت لایدخل فیه الضیف لاتدخله الملائکة/ هر خانه ای که میهمان بر آن وارد نشود، فرشتگان واردش نمی شوند» (جامع الاخبار، ص 378). آخرین پیامبر، با ادبیات متفاوت و از زوایای مختلفی تلاش کرده است جامعه را از ضرورت حفظ و توسعه روابط خانوادگی و اجتماعی آگاه کند و از گسست روابط اجتماعی که به مرور به ازهم پاشیدگی نهادهای جامعه می انجامد، جلوگیری کند.

ج) توصیه به روابط انسانی از مسیر تبیین تبعات آن: یکی دیگر از شیوه های تلاش نبی مکرم اسلام توجه دادن انسان های معاصرش به تبعات روابط انسانی است. حضرت همان گونه که در سیره عملی اش برای نزدیکی جسم ها و جان های انسان ها و مومنان تلاش می کرد، روابط گرم انسانی را به آبادانی و طولانی شدن عمر انسان ها مرتبط می داند و می فرماید:«صله الرحم و حسن الخلق و حسن الجوار یعمران الدیار و یزید انفی الاعمار/ صله رحم، خوش اخلاقی و خوش همسایگی، شهرها را آباد و عمرها را زیاد می کند» (نهج الفصاحه، ح 1839). در آستانه رحلت آن حضرت، نگاه دوباره به این آموزه ها امری ضروری به نظر می رسد. سلام علیه یوم ولد و یوم مات و یوم یبعث حیا.