آرشیو سه‌شنبه ۷ آذر ۱۳۹۶، شماره ۴۲۰۳
تاریخ و اقتصاد
۳۰
نمایه

کشتی سازی

فرهنگ فنی و مهندسی ایرانیان از دیدگاه دریانوردی و کشتی سازی بسیار غنی و پربار بوده است. آب های دریای پارس، دریای عمان و اقیانوس هند، همچنین رودخانه های جنوب غربی ایران، از دیرباز پهنه دریانوردی و دریاپویی ایرانیان بوده است. در شاهنامه فردوسی، چند بار، از کشتی سازی و کشتیرانی ایرانیان، سخن رانده شده است. قدمت و پیشینه این رشته از دانش و فن مهندسی ایرانیان را از سروده های فردوسی می توان دریافت. فردوسی از جمشید، پادشاه پیشدادی، به عنوان نخستین انسانی که هنر غواصی و کشتی سازی و دریانوردی را به دیگران آموخت، نام برده است.

می توان دریافت که دانشمندان ایرانی در دوره ای که در شاهنامه فردوسی به نام دوره پادشاهی جمشید نام برده شده است، موفق به اختراع کشتی و فنون دریانوردی و دریاپویی شده اند. «گذرکرد زان پس به کشتی بر آب ز کشور به کشور برآمد شتاب» کشتیرانی در آب های ایران از دیرباز انجام می شده و با توجه به این سنت دریانوردی، نیاز به کشتی سازی و سودجستن از ابزارهای دریانوردی در ایران وجود داشته است. نخستین کشتی هایی که در رودخانه های میانرودان (بین النهرین) آمدوشد می کردند، به شکل های گوناگون ساخته می شدند و ابزار حرکت دادن آنها پارو بوده است. ناوهای ایرانی در زمان هخامنشیان، بزرگ ترین کشتی های جنگی زمان خود بودند که سه ردیف پارو زن و بادبان داشتند و با سرعت 80 میل دریایی در روز حرکت می کردند. هر نبردناو حامل 200 جنگجو بود که 30 نفر از آنها سربازان زبده پارسی و تکاور بوده اند. نیروی دریایی ایران در زمان ساسانیان نیز قدرت مطلق در دریای پارس و اقیانوس هند بوده که زیربنای فرهنگ دریانوردی و دریاپویی مسلمانان را تشکیل داد.

بخشی از یک مقاله به قلم جعفر سپهری