ریشه های اختلاف درباره آب بین دولت ها از تعارضاتی است که به شکل محلی نمایان می شود. به عبارت دیگر اختلاف هایی که بین مصرف کنندگان آب پیدا می شود، آرام آرام به مشکلات عمده ای در این مناطق تبدیل می شود و حتی ممکن است جنبه های فرامرزی پیدا کند.

چنین مشکلی وقتی جدی تر می شود که منابع آب بین چند کشور مشترک باشد، چه به صورت آب های سطحی و رودخانه های فرامرزی و چه به شکل تالاب و دریاچه های بین المللی.

لازم به یادآوری است که اگر این تعارضات بدرستی مدیریت نشود در نهایت ممکن است به مداخله دولت ها بینجامد. تعبیر جنگ را در این مسائل نمی شود به کار برد به عنوان مثال، سدهای ساخته شده در کشور ترکیه باعث ایجاد تعارض بسیاری از مردم به عنوان مصرف کنندگان آب در کشورهای سوریه و عراق شده است، اما این تعارض ها درنهایت به مداخله دولت ها کشیده می شود نه این که تصور شود جنگ آینده این منطقه بر سر منابع آب مشترک خواهد بود.

ایران با توجه به شرایط جغرافیایی و ژئوپولتیکی خیلی با مسائل منابع آب فرامرزی مشکل ندارد. کشور ما به صورت یک فلات است به این مفهوم که این مناطق در بالادست ترین مناطق حوضه های آبریز قرار دارند و در حوضه های پایین دست آبریزها قرار نگرفته اند که مشکلاتی از این قبیل داشته باشند.

شرایط توپوگرافی کشور ما به گونه ای است که فقط مناطقی مثل سیستان و بلوچستان دریافت کننده آب است و در این رابطه باید با کشور افغانستان در رابطه با تالاب هامون تعامل ایجاد و حقابه کشور را مطالبه کرد.

بنابراین بحث منابع آب فرامرزی به آن مفهومی که بعضی از کشورهای دنیا بر سر آن اختلافات بسیاری دارند در ایران مطرح نیست. به عنوان مثال، می توان به اختلافات مطرح درباره رودخانه راین در اروپا که حدود یک قرن باعث تنش میان چند کشور بود، اشاره کرد.

در این بین باید تاکید کرد بیشترین مشکل کشورمان در بحث آب به نحوه مدیریت منابع آب مربوط است، یکی از بزرگ ترین مشکلات کشور این است که مدیریت منابع آب یکپارچه نیست. مشکل دیگر این که متاسفانه هنوز هم بسیاری از کارشناسان بر این تصورند که باید توسعه کشاورزی در اولویت باشد، در حالی که با توجه به منابع آبی محدود کشور، باید به دنبال توسعه پایدار بود.

* کارشناس منابع آب