فضای بصری شهر تهران خصوصا در مناطق فرسوده و مرکزی شهری آشفته است. مدیریت شهری باید پیش از این تمهید می اندیشید که ما به این سطح از آشفتگی نرسیم اما حالا که به هر دلیلی این اتفاق نیفتاده به نظر می رسد مدیریت شهری قصد دارد با تجویز یک نسخه یکسان دردهای بافت مرکزی پایتخت را درمان کند. این راهبرد از دیدگاه من غلط است. یکی از نسخه های یکسانی که نوشته شده است را می توان در تابلوهای مراکز تجاری و اداری میدان و خیابان انقلاب دید. مدیریت شهری برای آنکه از شر آشفتگی تابلوهای رنگارنگ و ناهمگون این مراکز خلاص شود برای کل آن یک نسخه تجویز کرده و بر اساس آن هم تابلوهای مغازه ها در یک رنگ و اندازه و فونت مشترک طراحی و نصب شده اند.

این روش به این دلیل غلط است که در نتیجه آن اماکن شهری نشانه های بصری و هویت شان را از دست می دهند. فرض کنید مردم 30 سال از خیابان انقلاب رد می شده اند و با سردر دانشگاه تهران ارتباط برقرار کرده اند و این نماد برای شان آشنا است. حالا اگر قرار باشد بر اساس یک نسخه واحد سردر همه دانشگاه های تهران طرحی از آجر و نماهای قدیمی جایگزین شود جای تشویق ندارد. زیرا دانشگاه تهران نشانه اصلی اش را از دست می دهد و دیگر سردر آن برای عابران واجد یک هویت نمادین نیست. تابلوی بدرنگی که با فونت نامناسب برای مراکز خیابان انقلاب طراحی شده چنین کاری کرده است. قبلا با تمام آشفتگی که میدان انقلاب داشت نشانه هایی در این میدان داشتیم که بخشی از هویت شهر و خاطرات مردم بودند. تابلوی بسیاری از مغازه ها برای نشانه گذاری و نشانی دادن مردم مورد استفاده قرار می گرفتند. اما حالا از این نشانه ها اثری نیست. البته این حرف به معنی باقی ماندن آشفتگی های سابق نیست. بلکه باید برای این کار ضوابط و چارچوب هایی تعیین می شد و در قالب این چارچوب ها به شهروندان اجازه داده می شد که تابلوهای دلخواه خودشان را با رعایت این ضوابط طراحی و تولید کنند. البته مساله تابلوهای مغازه تنها یکی از وجوه زیباسازی شهری است. برای هر یک از این بخش ها که نسخه واحد بپیچیم و بخواهیم شکل شهر را یکسان کنیم به بیراهه رفته ایم.

* کارشناس معماری و شهرسازی