آرشیو یکشنبه ۲۶ آذر ۱۳۹۶، شماره ۴۲۱۷
باشگاه اقتصاددانان
۲۹

صنعت نشر

امیر جهانی

لودویگ فون میزس، فیلسوف و اقتصاددان برجسته دهه 80 جمله معروفی دارد که می گوید: «بزرگ ترین خسرانی که در طول تاریخ به بشریت تحمیل شده است، همواره از سوی دولت های بد بوده است.» تعبیری که گرچه صحت دارد، اما در سال های بعد به نحو دیگری خود را به اثبات رساند. صفت بد برای دولت شاید تعبیری باشد که دیگر اهمیت سابق را نداشته باشد. امروزه به وضوح می توان مصادیق متعددی یافت که دولت در هر حوزه ای، ولو خیرخواهانه، ورود پیدا کرده است، بخش مربوطه از مسیر اصلی و جریان طبیعی خود خارج شده است و نتیجه به دست آمده با آنچه مد نظر مدیران تصمیم گیر بوده، متفاوت است.

این موضوع زمانی خود را پررنگ تر جلوه می دهد که حوزه های مربوطه، به اقتصاد، فرهنگ و اساسا مباحث اجتماعی مرتبط باشد. حوزه هایی که با ذات آدمی در ارتباط بوده و نمی توان مانند علوم دقیقه، آن را مهندسی کرد. یکی از مصادیق ورود دولت به یک بخش، یارانه یا کمک هزینه است که با هدف هدایت، انگیزش، ترغیب و... به آنها اختصاص می یابد تا مسیری طی شود که مطلوب تصمیم گیران است. برای مشاهده نمونه هایی از اینکه این مسیر به کجا ختم می شود، حوزه نشر را می توان مثال زد. افت شدید تیراژ کتاب و مطبوعات و نشریات، کاهش سطح مطالعه، افت کیفیت محصولات، کاهش مراجعات به کتابخانه ها، ایجاد رانت در بخش های متعددی از این صنعت و بسیاری معضلات دیگر را باید در سیاست های چماق و هویجی دولت جست وجو کرد. آیا فضای موجود که حاصل تدبیر مدیران طی سالیان گذشته بوده است، آن میزان نویدبخش و امیدوار کننده است که بتوان استمرار آن را به دولتمردان توصیه کرد؟ باشگاه اقتصاددانان در پرونده امروز خود به موضوع یارانه در صنعت نشر و اثرات و عواقب سیاست های دولت در این بخش پرداخته است.