یلدا واژه ای سریانی به معنای زایش است که از غروب آفتاب سی ام آذر شروع می شود و تا طلوع آفتاب در نخستین روز ماه دی ادامه دارد. در ایران شب یلدا را شب چله می نامند و این بدان معناست که چهل روز اول زمستان را چله بزرگ و بیست روز بعد را چله کوچک می نامیدند. چله مخفف چهله و نشان دهنده گذشت زمان است و نه الزاما گذشت چهل روز.

این شب برای ایرانیان شبی مقدس بود که از سال 502 قبل از میلاد در زمان داریوش یکم به تقویم رسمی ایرانیان راه یافته است. اقوام آریایی هندوایرانی و هندواروپایی این شب را شب زایش خورشید (مهر) دانسته اند. در فرهنگ اوستایی سال با فصل سرد شروع می شد و واژه سرد هم به معنای سال و هم به معنای «سرد» بوده است.