آرشیو دوشنبه ۴ دی ۱۳۹۶، شماره ۳۹۸۴
صفحه اول
۱
سرمقاله

فیل آلودگی در تاریکی

دکتر یوسف رشیدی ( استاد دانشگاه)

در خبرها آمده است «در صورت تصویب نمایندگان مجلس شورای اسلامی، قیمت بنزین 1500 تومان می شود که اگر با پیشنهاد شهرداری تهران مبنی بر برقراری نرخ 15 درصد عوارض بنزین مازاد بر وضع موجود در شهر تهران موافقت شود، قیمت نهایی بنزین در تهران 1650 تومان خواهد شد.» من از یک طرف موافق با تصویب و اجرای این طرح هستم، اما این موافقت مشروط است. این پیشنهاد شهرداری تهران تنها در صورتی معقول است که تمامی درآمد حاصل از این 150 تومان هزینه اضافی در هر لیتر بنزین در تهران، صرف توسعه و بهبود وضعیت حمل ونقل عمومی پایتخت شود. اگر قرار باشد هزینه حمل ونقل برای شهروندان تهرانی افزایش پیدا کند در ازای آن باید این امکان به آنها داده شود که از میان گزینه های مختلف برای سفرهای شهری، حق انتخاب داشته باشند. نبودن این حق انتخاب در عمل به این معناست که طرح ارایه شده دست کم از جهت کاهش آلودگی هوا، موثر نخواهد بود. نداشتن راهکار موازی با افزایش قیمت بنزین در عمل منجر به این می شود که اگر قیمت را به 2 هزار تومان هم برسانیم باز هم آنچنان از میزان آلودگی و فشردگی ترافیک کاسته نشود، چون شهروندان چاره دیگری برای رسیدن از نقطه الف به نقطه ب ندارند. اگر کسی برای رسیدن از خانه به محل کار قرار باشد بارها در میان مترو، اتوبوس و تاکسی جابه جا شود، طبیعی است که ترجیح می دهد به خاطر اولویت داشتن زمان، راحت ترین گزینه در دسترس را انتخاب کند و آن هم خودروی شخصی است. اگر قرار است پیشنهاد افزایش قیمت بنزین در تهران بیشتر از سایر نقاط کشور به اجرا درآید باید برای همراهی شهروندان، سامانی به وضعیت حمل ونقل عمومی داد. نکته دومی که در همه دنیا هم مورد قبول است اینکه آلوده کننده باید بهای آن را هم بپردازد. برای همین است که در همه جا سهمی که افراد می پردازند به میزان این آلوده کنندگی وسایل نقلیه شان بازمی گردد اما ما درست بر خلاف این قاعده عمل می کنیم. هرچه خودرویی قدیمی تر، با امنیت کمتر و میزان آلودگی بیشتر باشد عوارض کمتری به نسبت خودروهای جدید می پردازد. این برعکس بودن میزان پرداخت عوارض یک کار غیرمنطقی است که باید اصلاح شود. این هم از جمله عواملی است که در کنار حمل ونقل عمومی مناسب می تواند عامل گران شدن سوخت را توجیه کند. گران شدن بنزین در پایتخت به خودی خود مانند اجرای طرح ترافیک و طرح زوج و فرد است، طرحی که به تنهایی خاصیتی ندارد. طرحی که اجرای آن به تنهایی تنها به معنای افزایش درآمد شهرداری است نه برطرف کننده مشکل آلودگی هوا. نمی توان تنها بنزین را گران کرد و از سوی دیگر اجازه داد که ساختمان ها از کوه ها بالا بروند. نمی شود فقط عامل بنزین را نشانه گرفت و به رفع آلودگی امید بست. باید از شهردار محترم پرسید که آیا قرار است در کنار این پیشنهاد به فکر مدیریت کاربری اراضی شهر، مدیریت تقاضای سفرهای شهری و گسترش خدمات الکترونیک هم باشند یا اینکه تنها یک تکه از پازل را در دست دارند و با همان یک تکه قرار است مشکل را حل کنند؟ ماجرای آلودگی هوای پایتخت مانند حکایت فیل در تاریکی مولانا شده است، هر کسی دارد به بخشی از این بدنه دست می کشد و دریافت خودش را دارد. وقت آن رسیده است که شمع روشن کنیم و تمامی اجزای این فیل را ببینیم.