عن الصادق (علیه السلام) انه قال لرجل: احکم امر دینک کما احکم اهل الدنیا امر دنیاهم فإنما جعلت الدنیا شاهدا یعرف بها ما غاب عنها من الآخره فاعرف الآخره بها و لاتنظر الی الدنیا الا باعتبار.[1]

]امام صادق فرمود: کار دینت را استوار ساز، چنانکه دنیاداران، کار دنیایشان را استوار می سازند؛ زیرا دنیا، در حقیقت، علامت و گواهی قرار داده شده تا با آن، غیب دنیا، یعنی آخرت، شناخته شود. پس به وسیله دنیا، آخرت را بشناس و به دنیا، جز با دیده اعتبار منگر.[

آنطور که مردم دنیا در کار دنیا محکم کاری می کنند، انواع و اقسام حیله ها و شگردها و زبانبازی ها را به کار می برند برای اینکه کار دنیایشان رو به راه بشود! اگر یک منفذی و راهی وجود داشته باشد که آنها را به آن منافع مطلوب خودشان نزدیک کند و به ذهن آنها برسد، حتما آن راه را خواهند پیمود، یعنی رها نمی کنند.

ببینید اهل دنیا دربارۀ دنیایشان چطورند، شما هم دربارۀ دینتان اینطور باشید! می فرمایند: ما دنیا را یک شاهدی، نمونه ای، آینه ای از آخرت قرار دادیم. یک اموری را در دنیا مشاهده می کنید، اینها را اماره قرار بدهید برای شناخت آنچه در مورد آخرت باید انجام داد.

مراد این است اهداف و اغراضی که در دنیا دارید، جز از طریق وسائلش، این اغراض به دست نمی آید. مثلا اگر بخواهید سلامت جسمانی پیدا کنید، یک ابزارهایی دارد، نمی شود انسان بدون ورزش، بدون خوردن غذای مقوی، بدون زندگی کردن در هوای خوب، متوقع باشد که مزاج سالم و بدن نیرومندی داشته باشد! همۀ اهداف و غایات، متوقف بر مقدمات است.

در مورد آخرت هم همین طور است، اینکه انسان بخواهد به اهداف اخروی، به رضوان الهی دست بیابد در حالی که مقدمات آن را انجام ندهد، این، شدنی نیست، عملی نیست. نه تضرع، نه استغفار، نه اعمال واجب، نه اجتناب از محرمات، اگر هیچکدام نباشد در عین حال انسان توقع داشته باشد آن اغراض و اهداف و خواسته های اخروی برای او فراهم بشود، این، امکان ندارد، همچنانکه در دنیا امکان ندارد. به دنیا جز با چشم اعتبار نگاه نکن! نگاه کنید در امور دنیا و از آن، عبرت بگیرید که به درد آخرتتان بخورد.

[1]- الشافی، ص 850

*شرح حدیث در ابتدای درس خارج، 22/2/92 به نقل از مشرق