آرشیو سه‌شنبه ۱۷ بهمن ۱۳۹۶، شماره ۲۱۸۳۸
معارف
۶
جرعه های معرفت

شرح حدیث معصومین (ع) در کلام رهبر انقلاب

حسن خلق یعنی کمک به مردم

فی الکافی، عن الباقر: قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم):... طوبی لمن حسن مع الناس خلقه و بذل لهم معونته و عدل عنهم شره.[1]

]امام باقر(ع)به نقل از رسول خدا (ص) فرمود:خوشا به حال کسی که اخلاقش را با مردم نیکو گرداند و توان (و نیروی) خویش را برای آنان بذل کند و شرارتش را از آنان باز دارد[.

خلق در اینجا طبعا به معنای اخلاق رفتاری است، یعنی برخورد او با مردم، برخورد ناشی از حسن اخلاق باشد؛ تندی، تلخی، جفا، بی اعتنایی نسبت به امر مردم در او وجود نداشته باشد.

حسن خلق فقط لبخند زدن نیست اگرچه لبخند زدن هم یکی از اجزاء حسن خلق است. علاوه بر این، کمک هم به مردم بکند؛ چه کمک مالی، چه کمک آبروئی، چه احیانا کمک بدنی و جسمی.

در احوال مرحوم آقای حاج میرزا علی آقای قاضی (رضوان الله علیه)، این مرد بزرگ، دیدم که ایشان، بعد از ظهر گرم تابستان در یکی از کوچه های نجف ایستاده بودند. کسی که این را نقل می کند، می گوید: من دیدم ایشان ایستاده و یک بچه ای دو مشک بزرگ آب را سوار الاغ می آورد. آن وقت در نجف آب کم بود، از بیرون، از کوفه، جای دیگر آب می آوردند. ریسمان مشک ها باز شد، هر دو روی زمین افتاد. این بچه که نمی توانست هر دو مشک آب را بردارد و سوار الاغ کند، ببندد، آن راوی که یکی از علماست می گوید: چشم آقا که به من افتاد، فرمود: بیایید به این بچه کمک کنیم! گفتم: اینجا این مشک به این سنگینی روی زمین افتاده، گل آلود، لباسهایمان گلی می شود! خصوصا لباس ایشان؛ چون مرحوم آقا میرزا علی آقا لباس سفید می پوشیدند. می گوید من حاضر نبودم. آنقدر اصرار کردند که من قبول کردم. سپس آمدیم و مشک را با زحمت روی الاغ گذاشتیم و بستیم و به بچه گفتیم بردار ببر!

آن عالم، حاج میرزا علی آقای قاضی را نشناخته بود، بعد نشانه های او را از بعضی از دوستانش پرسیده بود، آنها گفته بودند بله، این شخص، حاج میرزا علی آقای قاضی است.

خدمت به مردم یکی از امهات کار بزرگان عالم، فقیه عارفی مثل مرحوم قاضی طباطبایی بوده است، یکی از مهم ترین ارکان سلوکشان همین بوده که در هوای گرم نجف، بعد از ظهر، در کوچه پس کوچه، کمک به یک پسر بچه ای که آنجا در مانده، این برایش از همه چیز مهم تر است، حتی در کمک جسمی مثل این مورد.

کمک آبروئی آسان تر است، کمک مالی آسان تر است. خوشا به حال کسی که شرش را هم از آنها باز بدارد. چون هر انسانی یک شری هم دارد، ماها منشا شرور هم هستیم، ممکن است منشا خیرات هم باشیم، اخلاقمان بد است، غضب غلبه می کند، امیال گوناگون غلبه می کند، خودخواهی ها غلبه می کند. اینها در رفتار بیرونی ما بروز و ظهور پیدا می کند. این بروز و ظهور را از مومنین، از مردم باز بداریم، نگذاریم آنچه از شرور نفس برمی خیزد، از برخی از اغراض غلط ما، از بعضی از صفات و ضعف های اخلاقی ما بر می خیزد، نگذاریم که این روی مردم سرریز بشود و به آنها ضرر برساند.

* شرح حدیث در ابتدای درس خارج، 8/8/91 به نقل از مشرق
[1] - الشافی، ص 821