این که تحولات علمی تحت تاثیر شرایط اجتماعی و فرهنگی هستند را دهه هاست که بزرگان جامعه شناسی چون کارل مارکس، امیل دورکیم، مکس شلر و کارل مانهایم نشان داده اند. اما اینکه علم انتزاعی و محضی چون ریاضیات نیز متاثر از این تغییرات است، موضوعی جالب توجه و بحث بر انگیز است. به عبارت دیگر در بیرون جامعه ریاضی، اغلب این تصور جزمی وجود دارد که فرآیند اثبات در ریاضیات مفهومی مطلق و پایدار و مستقل از مقتضیات زمان و مکان، سلایق شخصی و گروهی و تحولات دانش بشر در طول اعصار است. غلامحسین مقدم حیدری اما در کتاب کوچک اما ارزشمند جامعه شناسی اثبات ریاضی نشان می دهد که چگونه حتی کرد و کار ریاضیدانان به عنوان دانشمندانی که با انتزاعی ترین مفاهیم سر و کار دارند، از تحولات پدید آمده در اجتماع علمی مصون نیست. او در این کتاب می کوشد با ذکر پژوهش های موردی تاریخی نشان دهد «اثبات» ریاضی مفهومی صلب و مطلق نیست، بلکه در طول تاریخ تغییر پیدا کرده است. عوامل این تغییر و تحول نیز صرفا پژوهش های ریاضی نبوده بلکه عوامل جامعه شناختی در آن دخیل بوده اند. تا جایی که این عوامل اخیر گاه موثرتر و مهم تر بوده اند. چنانکه مایکل عطیه برنده مهم ترین جایزه جهانی ریاضی یعنی جایزه فیلدز نشان می دهد «یک گام در استدلال ریاضی قیاسی یک خطی نیست، در واقع آن کپسول فشرده ای از صد سال ریاضیات است که در کلمه ای خلاصه شده است، بنابراین مواردی از جامعه شناسی در ریاضیات وجود دارد».

«جعبه ابزار نظریه»، جعبه ابزاری است نظری برای مداخله در فرهنگ های معاصر و فرصتی برای آزمودن آن در متن پر هیاهوی زندگی امروز. مولفان تمام همت خود را صرف واکاوی مفاهیم بغرنجی می کنند که به صورت طبیعی در زندگی روزمره تجربه می شوند. واکاوی و ساخت زدایی از این مفاهیم ضمن شناخت عمیق تر پیچیدگی های فرهنگی، انسان را در مواجهه با نظام های قدرت ناتوان تر می سازد. از این رو این متن سرشار است از ارجاعات انضمامی به حیات فرهنگی و اجتماعی معاصر.

مولفان این کتاب، ضمن بررسی مفاهیم بغرنج و انتزاعی چون مولف، خوانش، سوبژکتیویته، تاریخ، ایدئولوژی، فرهنگ، فضا، مکان، زندگی، طبیعت، عاملیت و مناسبات انضمامی این مضامین را نیز به اقتضای «خرد جامعه شناسی» محل نقد و بررسی خود قرار می دهند. از این رو برای توضیح ایده های پیچیده به مثال های روزمره و ملموس روی آورده اند و این درک مفاهیم را آسان تر و کارآمدتر می سازد. «جعبه ابراز نظریه» نوشته جفری نیلون و سوزان سرلز ژیرو است که با قلم عباس لطفی زاده و مرتضی خوش آمدی به فارسی برگردانده و توسط انتشارات «ققنوس» منتشر شده و اکنون در دسترس خوانندگان فارسی زبان قرار گرفته است. از جمله مهم ترین سرفصلی های این کتاب می توان به چند فرهنگ گرایی، فرهنگ رسانه ای، پسامدرنیسم، پساساختارگرایی، پسا استعمارگرایی، جنسیت، نژاد، زیست قدرت، مقاومت، طبقه و... اشاره کرد.

«فریب» بخشی از زندگی روزمره انسان ها است. ما فریب می دهیم و فریب می خوریم: راست را دروغ و دروغ را راست جلوه می دهیم. جالب اینجا است که خیلی وقت ها حتی خودمان را هم فریب می دهیم و حقیقت را برای خودمان هم واژگونه می کنیم.

یکی از مهم ترین ابزارهای ما برای این خودفریبی ها و دیگر فریبی ها «مغالطه» است. به استدلال های نادرستی که برای اقناع خودمان و دیگران مورد استفاده قرار می دهیم «مغالطه» گفته می شود. نویسندگان این کتاب در ظاهر می خواهند استفاده از مغالطه را به خواننده بیاموزند اما در واقع سعی می کنند او را با پرکاربردترین مغالطه ها که در دنیای سیاست و تبلیغات و... مورد استفاده قرار می گیرند آشنا کنند تا هم خودش قربانی مغالطه ها نشود و هم از به کار بردن مغالطه ها در مقابل دیگران بپرهیزد.

«مغالطه های پرکاربرد» اثر ریچارد پل و لیندا الدر است که با ترجمه و بازنویسی مهدی خسروانی توسط انتشارات «نشر نو» منتشر شده است.