یکی از نگرانی های بزرگ تولیدکنندگان نفت در شرایط حاضر، تاثیر منفی تشدید تنش های سیاسی میان ایران و عربستان سعودی بر قیمت نفت در بازارهای جهانی است. نگرانی مزبور عمدتا ناشی از این مسئله است که افزایش تنش های سیاسی میان ایران و عربستان، به عنوان دو تولیدکننده بزرگ اوپک، اجماع نظری را که از یک سال و نیم پیش درباره محدودیت عرضه نفت به بازارها ایجاد شده است، تحت الشعاع قرار داده و زمینه برهم خوردن این توافق و به دنبال آن سقوط دوباره قیمت ها در بازار شود. واقعیت این است که توافق برای کاهش عرضه نفت به بازارها که البته محدود به کشورهای عضو اوپک هم نیست، توافقی بزرگ، بی سابقه و درعین حال راهبردی برای کشورهای تولیدکننده نفت به شمار می آید. این توافق که زمینه افزایش قیمت نفت را پس از یک دوره کاهش شدید قیمت نفت فراهم کرد، در درجه نخست حاصل تعامل مثبت دو قدرت نفتی یعنی ایران و عربستان بود. همراهی راهبردی ایران و عربستان با وجود بالاگرفتن تنش های نفتی بین دو کشور در نتیجه اجرای برجام و بازگشت ایران به بازارهای جهانی نفت، نه تنها زمینه و بستر همراهی اعضای اوپک را فراهم کرد، بلکه برای نخستین بار تولیدکنندگان عمده نفت غیراوپک، به ویژه روسیه را نیز به همکاری با اوپک وادار کرد.

به این ترتیب روندی جدید و موثر در تعامل اوپکی ها و غیراوپکی ها ایجاد کرد؛ روندی که پس از تقریبا یک سال و نیم از زمان توافق و نمایان شدن آثار مثبت این توافق، زمینه بروز زمزمه های تشکیل سازمانی فراگیرتر در بازار با حضور کشورهای تولیدکننده عضو اوپک و غیراوپک شده است.

اگرچه چنان که بیان شد، در ایجاد این توافق، همکاری و تعامل ایران و عربستان بسیار تعیین کننده بود؛ اما اجرای موفق این توافق و تداوم آن، حاصل حضور و پایبندی کشورهای تولیدکننده نفت به این توافق ازجمله کشورهای غیراوپک به ویژه روسیه است. بنابراین دو کشور ایران و عربستان به خوبی به این واقعیت اعتقاد دارند که توافق نفتی، منافع زیادی را برای کشورهای تولیدکننده در زمان اجرای آن به همراه داشته و این توافق که به سختی به خصوص در همراه کردن غیراوپکی ها به دست آمده، نباید در میانه راه و در شرایطی که می تواند زمینه ساز ایجاد سازوکاری جدید و موثر در بازار نفت به سود کشورهای تولیدکننده نفت متعارف باشد، رها شود.

هر دو کشور ایران و عربستان در زمان اجرای توافق اخیر از مواهب و دستاوردهای آن به خوبی برخوردار شده اند.

بنابراین همان گونه که در یک سال و نیم گذشته، دو کشور مراقبت کرده اند که چالش ها و تنش های سیاسی تشدید آن، خلل و تاثیری منفی بر اجرای توافق نفتی نداشته باشد، به نظر می رسد در آینده و تا زمانی که اجماع عمومی کشورهای تولیدکننده نفت بر تداوم اجرای این توافق است، تنش های سیاسی ایران و عربستان تاثیری منفی بر توافق نداشته باشد. این مهم از رفتار محتاطانه و توام با همکاری دو کشور در اوپک و خارج از آن در یک سال و نیم گذشته کاملا هویداست.

با وجود رقابت های سخت دو کشور در حوزه های مختلف، به ویژه جذب مشتریان نفتی در بازار و همچنین تلاش برای افزایش تولید و رقابت در میادین مشترک نفتی، ایران و عربستان در 18 ماه گذشته نشان داده اند کاملا به توافق نفتی متعهد بوده و تلاش دارند این توافق و منافع حاصله از آن را از گزند تنش های سیاسی روزمره دور نگه دارند. علاوه بر این، باید بر این نکته نیز تاکید کرد که تولیدکنندگان عمده نفت در اوپک و خارج از آن نیز در قالب مراقبت کلی از توافق نفتی، تلاش دارند توافق یادشده را از گزند اختلافات و تنش های سیاسی ایران و عربستان دور نگه دارند. این شرایط البته نمی تواند در بلندمدت تداوم داشته باشد؛ چراکه ممکن است در پرتو افزایش تنش های سیاسی و... میان ایران و عربستان، نفت به ابزاری برای اعمال فشار برای طرفین تبدیل شود.

نکته پایانی اینکه در حال حاضر نفت و اوپک مهم ترین و موثرترین کانال ارتباطی ایران و عربستان به شمار می آیند. همکاری و تعامل نفتی ایران و عربستان می توانست و می تواند آغازی برای کاهش تنش های سیاسی دو کشور باشد؛ ظرفیت و فرصتی که متاسفانه از آن تاکنون بهره برداری نشده و بیم آن نیز می رود که همچنان بلااستفاده باقی بماند.