آرشیو یکشنبه ۲۷ خرداد ۱۳۹۷، شماره ۴۱۱۱
جلد دوم
۷
یادداشت

عوارض مجازی نقدنویسی

اصغر نعیمی

یکی، دو سال اخیر تغییر رسانه ها تاثیر مهمی روی کیفیت نقدنویسی در سینمای ایران داشته و این تغییر رسانه باعث شده که همزمان ما به مرور از رسانه های مکتوب مثل نشریات فاصله گرفته و به فضای مجازی روی آوردیم و کانال های تلگرامی و امکان فضای مجازی مخاطب را بیشتر به خود درگیر کرده. به همین جهت باید گفت که جریان نقد در سینمای ایران دچار تغییر اساسی شده. یکی از مهم ترین خصوصیت فضای مجازی که می توان به آن اشاره کرد کوتاه شدن حجم مطالب است درحالی که ما هنوز در تربیت منتقدانی که بتوانند متناسب با این روش جدید مطالب قابل توجه بنویسند موفقیت چندانی نداشتیم. با توجه به این نکته جریان نقدنویسی ما به مرور از تمرکز بر تولید نقدهای تحلیلی فاصله گرفته و ناخودآگاه به دلیل ویژگی های این رسانه های جدید نویسندگان ما به ریویونویسی روی آورده اند. درحالی که به این نکته توجه چندانی نداریم که ریویو نویسی کاری به شدت حساس، دشوار و حتی دشوارتر از نوشتن نقدی مفصل و چندصفحه ای است.کسانی می توانند ریویو نویس های ماهری باشند که از آزمون نقد نوشتن عبور کرده و در این حیطه صیقل خورده باشند و مهارت شان شکل گرفته باشد، حال اوضاع نقد در سینمای ایران اینگونه است که ما بدون طی کردن این مراحل و بدون داشتن منتقدان صاحب تجربه وارد دوران جدید نقدنویسی شده ایم. توجه بیشتر منتقدان به وجوه ساختاری و فرمی فیلم ها نیست و اصل تمرکز را روی مضمون و قصه می گذارند. البته از حق نگذریم همچنان منتقدان و نویسندگانی داریم که به دلیل سابقه و تجربه، توانایی انطباق با دوران جدید نقدنویسی را به خوبی پیداکرده اند کسانی مثل نیما حسنی نسب و یاشار نورایی که در هر دو زمینه ریویو نویسی و نوشتن نقدهای مفصل و پرداختن و تحلیل وجوه فرمی و ساختاری فیلم ها مطالب تحسین برانگیزی نوشته اند. به نکته مهم دیگر هم باید اشاره کرد که با گسترش فضای مجازی نقش سردبیرها در این مقوله کم شده و تقلیل پیداکرده. در سال های گذشته نقد در مجلات و روزنامه ها منتشر و روی نقدهای نویسنده های جوان تامل و تمرکز می شد که همین باعث ارتقای سطح کیفی مطالب می شد. در حال حاضر سرعت در اظهارنظر به عارضه تبدیل شده.