بر پایه آنچه در پروندۀ ثبتی این اثر آمده است، تل «یونجه ای»، تپه ای است کمابیش بیضی شکل به اندازه 70در 45 و بلندای دو متر که در بخش جنوبی جاده قدیم داراب - فسا به فاصله ده کیلومتری داراب در میان زمین های کشاورزی جای گرفته است.

سطح تپه کمابیش هموار (مسطح) و گیاهان برگ سوزنی روی آن را پوشانده است. به گمان بسیار گستردگی این تپه در گذشته بیشتر بوده است. زیرا تا فاصله چند متری آن سفال در زمین های کشاورزی دیده می شود. همچنین بخش بزرگی از گوشه باختری (غربی) تپه خاکبرداری شده است، به گونه ای که دیواره ای با بلندای دو متر پدیدار شده و در گوشه شمالی نیز آبراهه ای (کانال) به عمق نزدیک 90 سانت و دهانه 80 سانتی متر کنده شده است. بیشتر اشیای به دست آمده از سطح تپه دربر گیرنده سفال با خمیره شنی و گیاهی و سفال های نقش دار نخودی رنگ قهوه ای و خاکستری در پیوند با دوره هخامنشی تا دوره اسلامی است که نوع نقش های آنها خط های موازی و هندسی و خط های موجی شکل و نوع ظرف ها کاسه های کوچک قدح و کاسه های دهان گشاد است.

از ویژگی های این یادمان ملی، نزدیکی آن به دژ دهیای (دارابگرد) است که از یادمان های ساسانی به شمار می آید. همچنین این تل تاریخی مالک خصوصی داشته و هم اینک کاربری کشاورزی دارد.

این یادمان ملی از روز ثبت تا کنون تعیین حریم و عرصه از سوی سازمان میراث فرهنگی نشده است که یکی از بزرگ ترین چالش های پیش روی آن به شمار می آید. دیرینگی (قدمت) این یادمان تاریخی، هخامنشی اسلامی نوشته شده و زیر نظر سازمان میراث فرهنگی است و هرگونه دخل و تصرف در آن، جرم به شمار می آید. تل «یونجه ای» در شهر داراب در استان پارس (فارس) قرار گرفته و با شماره 2954 در تاریخ 28 دی ماه 1379 به ثبت ملی رسیده است.