آرشیو دوشنبه ۲۸ خرداد ۱۳۹۷، شماره ۳۱۷۲
ادبیات
۹

واپسین پرچم

به تازگی مجموعه داستانی از زکریا تامر با عنوان «رعد» با ترجمه غلامرضا امامی توسط نشر مروارید به چاپ رسیده است. زکریا تامر از نویسندگان معاصر جهان عرب است که در سال 1931 در دمشق به دنیا آمد. او اولین داستانش را در سال 1985 در نشریه ای به چاپ رساند و به عنوان نویسنده مطرح شد. تامر با همان داستان های اولش نشان داد که چندان در قیدوبند شیوه های سنتی داستان نویسی نیست و به دنبال راهی نو در قصه نویسی است. این موضوع با واکنش سنت گراها روبه رو شد و البته تاثیری در روند داستان نویسی تامر نداشت. «رعد» مجموعه ای است که حدود بیست داستان را دربر گرفته و عناوین داستان ها به این ترتیب هستند: «زندان»، «باز»، «آن که کشتی ها را به آتش کشید»، «متهم»، «ریش»، «فراموشی»، «بندگان خدا»، «ناپالم...ناپالم»، «گرسنگی»، «پلیس و اسب»، «عروسی شرقی»، «کودکان»، «واپسین پرچم»، «سبز»، «شکست»، «دروغ»، «روزی شاد»، «رعد» و «فرار عبدالرحمن کواکبی». امامی در بخشی از درآمد کتاب درباره مجموعه داستان «رعد» نوشته: «در مجموعه رعد داستان های یک روز شاد و واپسین پرچم کارهایی بدیع و درخشانند که نویسنده در آنها از جریان سیال ذهن با تعبیرهای تازه برای روایت ذهنی آشفته بهره گرفته است. در داستان های متهم و آن که کشتی ها را به آتش کشید، سد زمان را در هم می شکند؛ خیام و طارق بن زیاد را از گذشته به حال می آورد و به محاکمه ای می نشاند که قاضی محکوم شان می کند. در داستان شکست مسخ انسان امروزه را می نمایاند. تامر با بهره گیری از سوررئالیسم، واقعیت و رویا را درهم می تند و به ناخودآگاه و روان انسان می پردازد. داستان های نخست وی، رنگی مجازی و استعاری داشت اما در داستان های بعدی زبانی خشن و احساسی را برگزید. تلاش تامر بر آن است که از میراث قصه گویی قدیم عرب و داستان های عامیانه بهره برد و آن ها را با تکنیک ها و دستاوردهای ادبی روز درهم آمیزد و قصه هایی بیافریند رها و آزاد از چنبره مکتب های ایدئولوژیک».

زکریا تامر به مناسبت ترجمه مجموعه داستانش به زبان فارسی، یادداشتی خطاب به غلامرضا امامی نوشته و سپس چند خطی را با عنوان «کبوتران از قفس پریده من»، درباره داستان های کوتاهش نوشته که در آن می خوانیم: «دوست ندارم که درباره قصه های کوتاهم سخن بگویم اما مایلم این قصه ها را به عنوان کبوترانی آوازخوان بنامم. کبوتران من در جست وجوی سرزمینی که جانشان را امان دهد، همواره از جایی به جایی پرواز کرده اند و امروز آنان بر این باورند که در این نقطه به مرادشان خواهند رسید چراکه برای صاحبان این سرزمین آزادی معنایی مقدس است. کبوتران من امیدوارند که در این نقطه دوستان تازه ای بیابند؛ دوستانی که از آوازشان لذت می برند و بر آن نیستند که آزادی شان را در قفس کنند چراکه خود به خوبی آگاهند که هرکس برای کبوتران قفس بسازد، وسوسه می شود که برای انسان نیز قفس بسازد». زکریا تامر امروز از مشهورترین نویسندگان ادبیات معاصر عرب به شمار می رود و آثارش به زبان های متعددی ترجمه شده اند و جوایز زیادی هم کسب کرده اند. در داستان های تامر هم می توان رگه هایی از رئالیسم جادویی را دید و هم ویژگی های سبک گوتیک را.