کتاب «دولت پنهان» - که عنوان کامل آن «دولت پنهان: افول قانون اساسی و صعود دولت سایه» است – به قلم «مایک لافگرن» و ترجمه «وحید فراهانی راد» توسط انتشارات کویر منتشر شده است. «مایک لافگرن» کارمند پیشین دولت امریکا است که پس از جداشدن از خدمت دولتی به تحلیل واقعیت ساختار قدرت در آن کشور نشسته است. کتاب «دولت پنهان» تلاش ارزشمندی را منعکس می کند که واقعیت سامانه سیاسی بالفعل در ایالات متحده را در ربط با سامانه رسمی و حقوقی آن، یعنی ساختار مبتنی بر قانون اساسی، توصیف می کند. به تاکید نویسنده در پیشگفتار کتاب، «قانون اساسی ایالات متحده با عمری حدود 250 سال، قدیمی ترین قانون اساسی در حال استفاده مستمر در سطح جهان است، آنچه دچار تغییر شده طریقی غیررسمی است که سامانه های سیاسی حتی با وجود اینکه شکل ظاهری به ارث رسیده را حفظ کرده اند ولی تکامل یافته اند». تکاملی که نویسنده از آن صحبت می کند از تصور «جمهوری با فضیلت کشاورزان خرده مالک» توماس جفرسون در صدر انقلاب امریکا شروع می شود و با گذر از قرن نوزدهم وحکومت توانگران عصر طلایی و سپس در قرن بیستم و فراز و فرودهای متعددش، من جمله «برنامه جدید» (New Deal) روزولت بعد از بحران بزرگ اوائل دهه 30 و شوک نفتی دهه 70، اکنون به نقطه ای رسیده است که عملا توسط یک الیگارشی قدرتمند و ثروتمند اما به شدت نهادی شده و متصلب کنترل می شود. شکل ظاهری دولت برخاسته از قانون اساسی مصوب انقلاب امریکا (1776)، از جمله اصل بنیادی تفکیک قوا در کلیت خود، هنوز برقرار است. دو حزب جاافتاده و نیرومند دموکرات و جمهوریخواه نیز فعالانه برای کسب آرا در سطوح ایالتی و فدرال با یکدیگر رقابت می کنند، مطبوعات و رسانه ها، جامعه مدنی، دانشگاه و روشنفکران نیز در بطن و متن جامعه حضور فعال دارند و در شکل دادن به افکار عمومی و تاثیر بر سیاست و سامانه قدرت ایفای نقش می کنند: به معنای دیگر، نهادهای محترم سامانه حکومتگری در ظاهر یکسان باقی مانده اند اما به همان اندازه به یک شرکت و شبکه نفوذ خصوصی با امکانات تقریبا نامحدود برای از پیش بردن خواسته و اراده اش متصل شده اند. طرفه آنکه دولت قانونی رسمی که نمی تواند پول، اراده یا اقتدار لازم برای مرمت و تعمیر جاده ها و پل ها را تامین کند، زخم کهنه سربازان را التیام بخشد یا حتی یک وب سایت درمانی را جمع و جور کند، همواره پول و نیروی انسانی و اراده کافی برای اقدام نظامی در دورترین نقاط عالم، دخالت برای سرنگونی دولت های خارجی {نامطلوب}، ادامه طولانی ترین جنگ تاریخ ایالات متحده و پیشبرد عملی نظارت و مراقبت روشمند از مردم در سراسر سطح کره زمین را به سهولت و با دست باز در اختیار دارد. لطف قلم تحلیلی نویسنده را در این ظریفه باید دید که تصویرپردازی استادانه اش از سطح توصیف نشانه های بدخیم به تشخیص علل بیماری و نژندی غیرقابل درمان می رسد. توصیفی چنین روشن و بی مجامله از واقعیت وعملکرد «دولت پنهان» در جامعه امریکا و تجلیات گوناگون آن در طیف گسترده سیاست های داخلی و خارجی دولت ایالات متحده حتما خواندنی و آموزنده است، به خصوص در زمانه برآمدن پوپولیسم عوام فریب، نابردبار، نظامی گرا و در عین حال خطرناک و ماجراجوی امریکایی به روایت ترامپ. ترجمه خوب و روان وحید فراهانی راد- دوست عزیزی از دوران فعالیت دانشجویی در امریکا در نیمه دوم دهه پنجاه شمسی - از کتاب «مایک لافگرن» فرصتی ارزشمند برای معرفی مفهومی جدید اما بسیار کارساز و مفید، با قدرت تحلیلی و روشنگرانه بالا، برای اهل اندیشه و خوانندگان فرهیخته ایرانی فراهم کرده است. امید مترجم و ناشر این است که برگردان فارسی این کتاب تحلیلی ارزشمند و تامل برانگیز بتواند در خدمت غنای هرچه بیشتر آگاهی عمومی از مفهومی چنین مهم در حوزه اندیشه و تحلیل سیاسی نظام واره قرار گیرد و به همان اندازه مهم است که تحلیل ارایه شده در این کتاب بتواند به فهم و تحلیل بهتر و به قاعده تر از جامعه، سامانه حکومتگری و چگونگی سیاستگذاری در ایالات متحده امریکا کمک کند - فراتر از تصویر به غایت ساده شده و حتی بعضا کاریکاتوری که معمولا در گفتمان رسمی درک و بیان و تبلیغ می شود. بر زمینه چالش های دشوار، فراوان و ریشه دار موجود بین ایران و امریکا و نیز خطرات جدی نهفته در بطن استمرار چنین چالش هایی فعال- که معمولا چنین اتفاق می افتد که در فقدان تاثیر عوامل و شرایط مخففه میل به تشدید وضعیت دارند و متاسفانه وضعیت این روزها در چنین مسیری حرکت می کند - تردید نباید کرد که تمام کسان و جریاناتی که می توانند - باید- به هر نحو ممکن، به تعمیق فهم و تحلیل جامعه و مشخصا نخبگان و سامانه حکومتگری از نظام امریکایی و منطق خاص نهفته در رویکردها و سیاست های شان کمک کنند. استمرار رفتار و عملکرد «دولت پنهان» آینده مناسبات در جامعه امریکا و به تبع آن، در مناسبات خارجی آن کشور قدرتمند با بقیه جهان، را با دشواری و عدم قطعیت های جدی روبه رو کرده است. چنین دورنمایی ناروشن و پرمخاطره، به ویژه در دوران ترامپ و خصوصا برای ما ایرانیان در روزها و ماه های پر خطر و به غایت دشواری که در ربط با فرجام برجام و آثار و عواقب به ناگزیر جدی آن در هر دو حوزه مناسبات خارجی و اوضاع داخلی پیش روداریم، نیل به شناخت هر چه بهتر از نظام امریکایی را بیش از هر زمان دیگری ضروری کرده است. تا این نیز بگذرد.