آرشیو چهارشنبه ۳۰ خرداد ۱۳۹۷، شماره ۴۳۵۴
تاریخ و اقتصاد
۳۰

فرش ایران، صادرات بی سود

فرش از جمله کالاهای صادراتی ایران در دوران معاصر به شمار می رود که به دلیل زیبایی و ظرافت آن خریداران متعددی در جهان داشته است اما مطابق گزارش های موجود در دوره محمدشاه قاجار این کالا در اواسط دوره قاجاریه هنوز از اهمیت صادراتی چندانی برخوردار نبوده است.

این وضعیت علت عمده ای داشت. در سال 1801 کمپانی هند شرقی قرارنامه ای با ایران بست و خاقان فتحعلی شاه به آن تن داد. مضمون این قرارداد به این صورت بود که عوارض گمرکی از روی صادرات فرش برداشته شد و قالی ایران در داخل و خارج تقریبا به یک قیمت فروش می رفت. بنابراین صدور قالی برای بازرگانان ایرانی چندان به صرفه نبود اما از وضع قالی در دوره محمدشاه یادداشت «فوریه» افسر فرانسوی را داریم که خواندنی است. در 1845 نوشت: «شهرت قالی های ایرانی نه تنها به خاطر زیبایی طرح، بلکه ظرافت پشم و جنس خوب رنگ های گیاهی است. سبز ایرانی را تنها در ایران می توان یافت اما اسرار رنگ زعفرانی و نیلی را از دست داده اند. بهای برخی از این قالی ها در خود کشور بین 150 تا 200 فرانک، هر دو متر مربع است. ظریف ترین قالی ها را در کرمانشاه می بافند. یک کارگاه مشهور هم در فراهان نزدیک تهران است که پیش ترها متعلق به سردار باباخان بوده. در آنجا همه نوع قالی می توان بافت. قدیم ها بهترین نوع را در هرات می بافتند. در 40 منار اصفهان کارگاهی هست که قالی می بافد به طول 140پا و عرض 70پا. پیش از «مساله شرق» بیشتر این قالی ها را از راه طرابوزان به انگلستان می بردند و به همان بهایی که در ایران به فروش می رفتند، می فروختند.»

منبع: ایران در راه یابی فرهنگی، نوشته هما ناطق.