آرشیو چهارشنبه ۱۳ تیر ۱۳۹۷، شماره ۶۸۱۸
صفحه آخر
۲۴
اهل کلمه

13 تیرماه سالروز درگذشت محمد معین است

مرد بزرگ دنیای فرهنگ

دکتر حسن انوشه (پژوهشگر تاریخ زبان و ادبیات فارسی)

نگاهی به کارنامه محمد معین 23 کتاب در حوزه تصنیف و تالیف، پنج کتاب در حوزه تصحیح، چهار کتاب در حوزه ترجمه وحدود یکصد مقاله در زمینه های ادبیات و زبان، تاریخ و فرهنگ، کتاب شناسی فلسفه ومذاهب و رجال دارد.

از جمله کتاب های مهم او، «برهان قاطع» اثر «محمد حسین بن خلف تبریزی» است که معین در تصحیح وتحشیه آن (از ذکر وجه اشتقاق وترکیبات لغات تا شرح لغات واعلام وآوردن شواهد وافزودن لغات واعلام وتصویر ونقشه وجدول و...) از هفت نسخه خطی وچاپی این اثر و بیش از 343 ماخذ فارسی وعربی استفاده کرده است. دکتر معین، هنوز به شصت سالگی نرسیده بود که با زندگی خداحافظی کرد. سنگینی مسئولیت ها، کثرت ماموریت ها و مسافرت های علمی، تلاش های شبانه روزی، نه تنها در خلق و خوی وی تاثیر گذاشته بود بلکه باعث شد تا عمر پر بار وی، در اوج شکوفایی ضربه ای جبران ناپذیر به جامعه ادبی وارد آید.

متاسفانه در آذر 1345 دکتر محمد معین دچار سکته مغزی شد و حدود پنج سال در حال اغما بسر برد. معالجات در ایران و خارج نیز به نتیجه ای نرسید و سر انجام در13تیر ماه 1350این جهان فانی را وداع گفت. از جمله تالیفات این استاد گرانقدر و بزرگ می توان به فرهنگ فارسی معروف به فرهنگ معین؛ دوره کامل فرهنگ، شامل لغات رایج در زبان و ادبیات فارسی و اعلام اشخاص، اعلام جغرافیایی در شش مجلد؛ حافظ شیرین سخن، یک قطعه شعر در پارسی باستان، یوشت فریان و مرزبان نامه، «علامه محمد قزوینی»، «شاهان کیانی و هخامنشی در آثارالباقیه»، ارداویراف نامه، «روزشماری در ایران باستان و آثار آن در ادبیات پارسی»، هفت و هفت پیکر نظامی، حکمت اشراق و فرهنگ ایران، امیر خسرو دهلوی، آیینه سکندر، هورقلیا. مجله دانشکده ادبیات دانشگاه تهران. لغات فارسی ابن سینا... اشاره کرد.

همچنین دانشنامه علایی، چهار مقاله تالیف نظامی عروضی سمرقندی، «مجموعه اشعار دهخدا»، ناصر خسرو. جامع الحکمتین، شرح قصیده ابوالهیثم، جوامع الحکایات و... از جمله آثاری است که وی در طول عمر با عزت خود به تصحیح آنها پرداخته است.