آرشیو چهارشنبه ۱۰ امرداد ۱۳۹۷، شماره ۵۱۶۷
زندگی
۱۳
یادداشت

ریز پهنه بندی علیه زلزله

دکتر شریف مطوف

شهر تهران در مجاورت چند گسل فعال ازجمله گسل های شمال تهران، گسل مشا، گسل ری شمالی و جنوبی با پتانسیل بالای خطر لرزه ای قرار دارد. این مناطق زلزله های شدید را تجربه کرده و این امکان وجود دارد که بازهم شاهد زلزله ای با گستردگی زیاد و جبران ناپذیر باشند.

در کشورهای توسعه یافته بر اساس مطالعات و تحقیقاتی که انجام می گیرد مناطق زلزله خیز دسته بندی و مشخص می شود، این مطالعات به اصطلاح ریز پهنه بندی نامیده می شود.

تحقیقات زمین شناسی در حوزه سازه و زلزله باید قبل از وقوع بحران انجام شود تا حداقل کارشناسان از مناطق زلزله خیز و مناطقی که روی گسل قرار دارد مطلع باشند، این امر باعث می شود از صدور مجوز ساخت ساختمان های مهم و حساس در این مناطق جلوگیری شود.

در تهران چند نقطه زلزله خیز وجود دارد. این نقاط روی گسل هستند که از قبل مشخص و شناسایی شده اند، در این مناطق نباید هیچ گونه ساخت و سازی انجام شود. برای استفاده بهینه از این نقاط می توان آنها را به فضایی همچون پارک تبدیل کرد. همچنین در این نواحی باید حریم ایجاد شود و نزدیک حریم گسل ها ساخت و سازها به حداقل برسد، اگر ساخت و سازی هم صورت بگیرد باید با رعایت اصول خاصی انجام شود.

برای گسل هایی که در تهران وجود دارد، زلزله هایی بالاتر از هفت ریشتر پیش بینی شده است. گسل هفت ریشتری بدون شک ویرانگر است و می تواند جان خیلی ها را به خطر بیندازد. برای کمتر شدن خسارت ها و ویرانی های این گسل ها رعایت اصول ساخت و ساز مهم و حائز اهمیت است. منظور از رعایت اصول، ساخت بناهای مستحکم با اسکلت بتونی قوی است. بنابراین ضروری است مجوز ساخت و ساز با رعایت فاصله از خود گسل صادر شود و ساخت و ساز در مناطق نزدیک به گسل به هیچ عنوان انجام نشود.

به طور مثال در شهر ماناگوا توجه به ریز پهنه بندی های زلزله بسیار دقیق است و باید دقیقا بدانند هر خیابان به چه اندازه مخاطره دارد و چه اصولی باید رعایت شود، هر خیابان مجاز به ساخت و ساز های دو طبقه ای است یا بیشتر. به هر حال اگر در کشور ما نیز به این ریز پهنه بندی ها توجه شود می توان درصد زیادی از مخاطرات را به کاهش داد.