کتاب «ایده های بزرگ» نوشته مورتیمر. جی. آدلر با ترجمه همایون کاکاسلطانی در سال جاری به همت نشر گام نو روانه بازار نشر شده است. اما به راستی ایده های بزرگ کدامند؟ می پذیریم که انسان بودن یعنی برخورداری از موهبت فلسفه. پس با این حساب یعنی بطور ناخودآگاه پرسیده ایم که فلسفه چیست. چنانچه می دانیم کانت با تغییر جایگاه اندیشه از هستی به انسان، دروازه های عصر جدید را گشود و به قول تئودور آدورنو همواره باید مدرنیته را پذیرفت. پس در حوزه مدرن باید همگام با اندیشه ایده ها را شناخت و به تعریف و بازتعریف آنها پرداخت.

از میان ایده های شصت و چهارگانه فلسفی که تاکنون فلاسفه مدرن و پسامدرن به آنها پرداخته اند پروفسور آدلر به شش مورد اشاره می کند. شاید همین موضوع اساس اقبال مترجم از این کتاب بوده است.

«شش ایده مورد بررسی کتاب- ایده های «صدق»، «خوبی» و «زیبایی» و ایده های «عدالت»، «برابری» و آزادی در بستر تاریخ اندیشه حرفه ای سابقه حضور ناچیزی دارند، ولی تاریخ حضور آنها در زندگی و اندیشه غیرحرفه ای موجود آدمی به اندازه تاریخ پیدایش وی است. تمامی این ایده ها واژگان مهم و سازنده ساختار گفتاری و محاورات روزمره اند.» (یادداشت مترجم/ص7)

این کتاب در چهار بخش به ایده ها، قضاوت درباره آنها، عملکرد بر اساس ایده ها و مسائل و پرسش ها می پردازد. جملات مولف به صورت پیچیده پیش نرفته اند اما ایده ها همگانی و در دسترس اعلام شده اند. با این همه فاصله گذاری بین عام و عامه صورت گرفته است. یکی از ابزارهای همایون کاکاسلطانی در ترجمه اصطلاحات است. همان طور که در گذشته کتاب فرهنگ اصطلاحات ویتگنشتاین را یکی از نیازهای مخاطب فلسفی دانست و پس از گردآوری و ترجمه، آن را به نشر گام نو سپرد.

ایده های مورد واکاوی در این کتاب از حوزه اندیشه به سمت اخلاق حرکت می کنند، بنابراین همان قدر که تفسیری به نظر می رسند، تجویزی نیز هستند. مقولات دوگانی، فاصله بین صفت و صفت برتر به مخاطب گوشزد شده است و این نیاز تشریح ایده ها بوده است که در سراسر کتاب حس می شود. چنان که در ابتدای فصل دوم آمده است:

«وقتی اسم ارسطو به صفتی تبدیل می شود تا نامی را توصیف کند یعنی ارسطو به منطق ضمیمه شد و همین طور وقتی اسم افلاطون به صفت تبدیل شد او به عشق و ایده الحاق می شود.»

ممکن است همچنان برای مخاطب این سوال پیش بیاید که چگونه این چند ایده گزینش شده اند؟ به استثنای ایده زیبایی، مابقی واژه ها (صدق، خوبی، آزادی، برابری، عدالت) در اعلامیه استقلال امریکا بوده اند. اگر بپذیریم که این ایده ها اصلاحاتی و محوری محسوب می شوند پس ایده های بزرگی هستند. از سمت دیگر اگر اهداف مورد نظر یک جمهوری این مقولات بوده و هستند پس ملزم هستیم آنها را در بین شصت و چهار ایده مطروحه فلسفی ترین ایدها فرض کنیم.